---

Παρ 17 Δεκ 2010

Οι δεκατέσσερις Χειμερινοί Κολυμβητές του Todd

Ο αινιγματικός για πολλούς τίτλος δεν κρύβει παρά μια απλή μαθηματική εξίσωση και μια αγαπημένη εγχώρια έντεχνη αναφορά. Διότι προσθέτοντας έξι Bob Dylan και οχτώ Aviva στην κινηματογραφία των δύο ταλαντούχων Todd δεν μένει παρά να απολαύσουμε τα πολλαπλά τους είδωλα και να αναρωτηθούμε πώς οι εν λόγω ηθοποιοί καταφέρνουν να επιβιώσουν στα βαθιά νερά της συγκεκριμένης σινέ άσκησης.

Αν η γνωστή φράση του πρόσφατου θεατρικού παρελθόντος: «Ηθοποιός σημαίνει φως» βρίσκει την επιστημονική κυριολεξία της στο σινεμά, θα εστιάσουμε την προσοχή μας όχι τόσο στην υποκριτική αλλά στην ενσάρκωση ενός χαρακτήρα. Η πλειοψηφία των μορφών τέχνης εμπλέκει την ανθρώπινη σάρκα είτε ως κυρίαρχο μέσο έκφρασης (χορός, θέατρο, performances), ή ως μέσο δημιουργίας εφόσον θεωρούμε ότι πίσω από έναν πίνακα, ένα γλυπτό, μια φωτογραφία κρύβεται μία κίνηση έστω κι αν στη σύγχρονη εποχή μπορεί να λαμβάνει χώρα στον ψηφιακό κόσμο του πληκτρολογίου. Χωρίς βεβαίως να ξεχνούμε πως κάθε καλλιτεχνική έκφραση ευελπιστεί να συναντήσει άν όχι τα εκατομύρια σώματα του παγκόσμιου κοινού, τουλάχιστον εκείνα του στενού οικογενειακού κύκλου.

Η επιλογή του ποιητικού I`m not There φόρου τιμής στο Dylan με την υπογραφή Haynes ή του ταξιδιού στον βγαλμένο από ενήλικο παραμύθι και πάντα παλινδρομικό κόσμο του Solondz, όπου ο κεντρικός χαρακτήρας ερμηνεύεται διαδοχικά από διαφορετικού φύλλου, χρώματος, ηλικίας, σωματοδομής ηθοποιούς, φαντάζει να είναι η εξαίρεση της mainstream καθημερινότητας. Και επειδή συνήθως τα φαινόμενα απατούν, ο Rémy Julienne με τις τετρακόσιες ταινίες στο βιογραφικό του έχει προφανώς άλλη άποψη. Η καριέρα του διάσημου κασκαντέρ και εκείνη των πολυάριθμων συναδέρφων του έρχεται να επιβεβαιώσει την υποψία μας: η εναλλαγή σωμάτων που υποδύονται τον ίδιο χαρακτήρα στο εσωτερικό μιας ταινίας δεν αποτελεί αποκλειστικότητα των δύο εξωγήινων Todd. Ο Julienne αναλαμβάνει τις ακροβατικές δυσκολίες του Φαντομά, του Μπόντ κ.τ.λ ενώ η Julia Roberts προσπαθεί να μας πείσει μέσω Andrea Parker ότι διαθέτει τις ανάλογες για μια Pretty Woman γάμπες. Στις προαναφερθείσες περιπτώσεις, κάθε τεχνικό μέσο τίθεται στην υπηρεσία της ομοιότητας και ταυτόχρονα διατήρησης της αυταπάτης του θεατή, άσχετα αν είναι κοινό μυστικό ότι τα ακριβά ασφαλιστικά συμβόλαια ορισμένων ηθοποιών ή οι νίντζα ικανότητές τους δεν επιτρέπουν τους περιττούς κινδύνους. Το ίδιο ισχύει και για τις διάφορες ηλικιακές διακυμάνσεις ενός χαρακτήρα όπου οι casting υπεύθυνοι εγγυώνται μια σχετική σύμπνοια στις επιλογές. Δουλειά συχνά εύκολη αν ονομάζεστε Oliver Stone και ο υιός σας Sean μοιάζει διαβολικά στον Jim Morrison....

Έχοντας ήδη παραδεχτεί ότι ο κοινός κανόνας απαιτεί την αντιστοιχία ενός σώματος και χαρακτήρα κατά τη διάρκεια της προβολής ώστε να μην διαταραχθεί η διαδικασία της ταύτισης, οι διαμάχες ακόμη συνεχίζονται όπως μια πιθανή cine.gr ερώτηση της εβδομάδος: Oπιο γοητευτικός James Bond 1. Έχει τη σκωτσέζικη φινέτσα του ο παλιός είναι αλλιώς Sean, 2. Διαθέτει το british χιούμορ του Άγιου, 3. Είναι σωσίας του Poutine και δεν σκοπεύω να τον έχω για αντίπαλο στο πόκερ ή 4. Δεν με ενδιαφέρει η δυτική προπαγάνδα και βλέπω μόνο Eisenstein. Αν αποφασίσουμε να σοβαρευτούμε, διαπιστώνουμε πως οι κινηματογραφικοί ήρωες μπορούν να αλλάζουν πρόσωπο το ίδιο συχνά και η Aviva ακόμη κι αν κρύβονται πίσω από τη μάσκα του Zorro, του Batman ή την πινόκια μύτη του Cyrano.

Ωστόσο την ουσιώδη διαφορά με τα άνω παραδείγματα την υπογραμμίζει με ιδιαίτερη ευστοχία ο Todd Solondz όταν αναφέρει πως με την επιλογή του ελπίζει να ταρακουνήσει το θεατή και να προκαλέσει εντονότερα συναισθήματα καθώς οι ερμηνείες συμπεριλαμβάνουν λιγότερα τερτίπια υποκριτικής. Αν για παράδειγμα η επιβλητική παρουσία του Depardieu και οι ερμηνευτικές του ικανότητες έχουν τη δυνατότητα να αναπτυχθούν στη μιάμιση ώρα της προβολής, να υιοθετηθούν από το κοινό και να μεταμορφώσουν τον Gérard σε Cyrano ή αν θέλετε το αντίστροφο, τι θα μπορούσε να συμβεί αν υποχρεωνόταν να μοιραστεί το ρόλο με τον ανάλαφρο πυροσβέστη Cyrano του Steve Martin; Η προσέγγιση του Solondz θυμίζει κατά κάποιο τρόπο τη μέθοδο του Robert Bresson στηριζόμενη στον ηθοποιό-μοντέλο που εκτελεί με αυτοματισμούς τις απαιτούμενες κινήσεις χωρίς συναισθηματικές ερμηνείες. Οι οχτώ διαφορετικοί ηθοποιοί των Palindromes δεν έχουν το χρόνο ή την ευκαιρία να κτίσουν το δικό τους χαρακτήρα ούτε ο θεατής να εξοικειωθεί με τις εκφράσεις ενός προσώπου.

Στην I`m not There περίπτωση του Haynes η διαδικασία αλλάζει, γίνεται το αρνητικό (με τη φωτογραφική του έννοια) της αρχαίας θεατρικής πρακτικής ενσάρκωσης περισσοτέρων χαρακτήρων από το ίδιο πρόσωπο. Ο σκηνοθέτης βρίσκει μια ευφυή λύση στη δυσκολία ενσάρκωσης της πολυσύνθετης προσωπικότητας ενός εν ζωή μύθου ονόματι Bob Dylan από ένα και μοναδικό ερμηνευτή. Μόνο που οι εναλλαγές ηθοποιών συνοδεύονται με αλλαγή ντεκόρ, κινηματογραφικού ρυθμού και λοιπών ρόλων που τον πλαισιώνουν (σε αντίθεση με τις Παλινδρομές όπου η μόνη αλλαγή αφορά τον πρωταγωνιστικό χαρακτήρα). Ο Safe Haynes χρησιμοποιεί τη διαφορετικότητα για να εκφράσει καλύτερα ακραίες μορφές του Dylan, ως μέθοδο εμβάθυνσης ενώ ο κύριος Happiness ως εναλλασσόμενη πλαστική επιφάνεια.

Και κλείνοντας τη χειμερινή μας κολύμβηση, με αφορμή τις δύο άκρως ενδιαφέρουσες κινηματογραφικές εμπειρίες, προερχόμενες άλλωστε από τη χώρα του πλέον συμβατικού σινεθεάματος, εστιάζουμε στη μοντέρνα εκδοχή της ενσάρκωσης. Η έβδομη τέχνη σε πολυάριθμες περιπτώσεις έχει καταφέρει να απομακρυνθεί από το κινηματογραφημένο θέατρο- τον μεγαλύτερο εφιάλτη του Robert Bresson– και να χρησιμοποιήσει στο μέγιστο τις νέες δυνατότητες ερμηνείας που αναδυκνύει η τεχνική της κάμερας. Το ανθρώπινο σώμα γίνεται το με σάρκα και οστά υλικό στα χέρια του εκάστοτε καλλιτέχνη. Ωστόσο η μοναδικότητα ενός σώματος είναι άρρηκτα δεμένη με την προσωπικότητα του ηθοποιού, την ικανότητά του να γίνει φορέας μηνυμάτων, συναισθημάτων, τη δυνατότητά του να αφεθεί όχι να αντιληφθεί την ψυχολογία ενός χαρακτήρα. Κι αν το χαραγμένο σώμα της Marina Abramovic ανταποκρίνεται στην ιδέα του σώματος ώς εκφραστικής επιφάνειας, ο κατ`έξοχήν εικονοπλάστης Peter Greenaway κρατά Κρυφό Ημερολόγιο και παραδίδει δωρεάν μαθήματα σινεκαλλιγραφίας:

---