---

Πεμ 29 Μαϊ 2003

The Pianist - Ο Πιανιστας

- Αμέσως μετά την έκρηξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου το 1939, η Πολωνία ως η πιο κοντινή στην Γερμανία χώρα, υπήρξε η πρώτη που βρέθηκε κάτω από την βαριά μπότα του Άξονα. Το χαρακτηριστικό της ύπαρξης υψηλού ποσοστού Εβραίων ανάμεσα στις φυλές που αποτελούσαν το σύνολο του Πολωνικού λαού, στάθηκε ο λόγος που η άτυχη αυτή χώρα υπέφερε τα περισσότερα δεινά από κάθε άλλη, από τους Γερμανούς κατακτητές, με τραγικό αποτέλεσμα οι μεγαλύτερες πόλεις της κυριολεκτικά να ισοπεδωθούν.

Ανάμεσα στο μισό εκατομμύριο Εβραίων που εκδιώχτηκαν από τις κατοικίες τους για να εγκατασταθούν στην απομόνωση του βρωμερού γκέτο της πρωτεύουσας Βαρσοβίας, υπήρξε και ο Λάντισλαβ Σπίλμαν, ένας από τους σπουδαιότερους και πιο φημισμένους σολίστες πιάνου προπολεμικά, που μαζί με την οικογένεια του, τους αδύναμους γονείς του και τα τρία του αδέλφια προσπαθούν να σωθούν από την λύσσα που διακατέχει τους Ναζί. Ο προσωπικός του Γολγοθάς θα ξεκινήσει από την στιγμή που η τύχη, θα τον οδηγήσει μακριά από τους δικούς του ανθρώπους αλλά και τα τρένα του θανάτου με κατεύθυνση την Τρεμπλίνκα, αφήνοντας τον ένα ολομόναχο φάντασμα ανάμεσα στα ερειπωμένα μπαρουτοκαπνισμένα χαλάσματα μιας πολύ όμορφης πόλης.

- Ένα προσωπικό στοίχημα που είχε βάλει με τον εαυτό του αποτέλεσε ο Πιανιστας για τον κορυφαίο Ευρωπαίο δημιουργό Roman Polanski. Η διαδρομή πέντε χρόνων οδύνης, ανάμεσα στην αρρώστια, τις κακουχίες και τον τρόμο, για έναν ολόκληρο κατατρεγμένο λαό, αποτυπώνεται για ακόμη μια φορά στο πανί, με σοβαρότητα και σεβασμό στα εκατομμύρια θύματα του Ολοκαυτώματος.

Ο Πολωνικής καταγωγής σκηνοθέτης, με την εμπειρία των τεσσάρων δεκαετιών της επιτυχημένης του πορείας από το "Μαχαίρι στο Νερό" μέχρι την Chinatown - Τσαϊναταουν και από το Rosemary`s Baby - Το Μωρο της Ροζμαρυ στο Bitter Moon - Τα μαυρα Φεγγαρια του Ερωτα, φτιάχνει ένα αριστούργημα καριέρας, εμπνευσμένος (και φανερά επηρεασμένος) όπως είναι πολύ φυσικό από τον κατατρεγμό της φυλής του από τους αδίστακτους SS. Ένα έργο γεμάτο ακραία δραματικά φαινόμενα και περισσή συγκίνηση που χάρισε στον Polanski το βραβείο σκηνοθεσίας της φετινών ιδιαιτέρως αμφιλεγόμενων Oscars και τον Χρυσό Φοίνικα της περσινής πασαρέλας των Κανών.

Είναι αλήθεια βέβαια πως στο παρελθόν έχουν υπάρξει πολλές καταγραφές ιστοριών που έχουν σαν βάση το Ολοκαύτωμα και θα περίμενε κανείς (ιδίως μετά το Schindler`s List - Η Λιστα του Σιντλερ) πως το θέμα θα είχε εξαντληθεί και εκλείψει. Ευτυχώς όμως που στον σύγχρονο κόσμο, υπάρχουν και κάποιοι ευσυνείδητοι λαοί που δεν ξεχνούν την ιστορία τους (όταν διαθέτουν ιστορία…) και μέσω της δύναμης που παρέχει η σινεματική γραφή να αφήνουν κληρονομιά στους νεότερους τις μνήμες αυτές. Μνήμες που υπάρχουν άφθονες και στην Ελληνική ιστορία αλλά ελάχιστοι βρέθηκαν να έχουν το σθένος και την ικανότητα να καταγράψουν, αντί να ασχολούνται με βλακώδη Safe Sex και Singapore Sling… Ας είναι, δεν είναι λίγοι αυτοί που (πολύ σωστά) δίνουν νοερά σε τέτοια «ξένης προέλευσης» ιστορικά γεγονότα, ελληνικό χαρακτήρα προσπαθώντας να αντιληφθούν έστω στο ελάχιστο, τον πόνο ανάλογων σφαγών της ιστορίας μας με αυτή των Εβραίων. Και το The Pianist αποτελεί ένα τέτοιο πρώτης τάξης υπόδειγμα…



Το φιλμ είναι βασισμένο στα όσα βίωσε ο πραγματικός Σπίλμαν κατά την διάρκεια του πολυετούς κρυφτού με τους Ναζί, ανάμεσα στα φλεγόμενα κτίρια της Βαρσοβίας, και τα κατέγραψε στο σύγγραμμα του “Death Of A City” αμέσως μετά το τέλος του πολέμου. Το βιβλίο αυτό επεξεργάστηκε σεναριακά ο Ronald Harwood πιστώνοντας τον Πιανιστα με ακόμη ένα Oscar αυτό του διασκευασμένου σεναρίου.

Η ταινία ουσιαστικά αποτελεί και επισφράγισμα της αξίας ενός μεγάλου ηθοποιού, του Adrien Brody, που όσοι τον είχαν παρακολουθήσει στον ρόλο του περιθωριακού στο ανατρεπτικό Summer of Sam - Το Καλοκαιρι του Σαμ του Lee, ή ως ριψοκίνδυνο φωτο-ρεπόρτερ στο Harrison`s Flowers - Λουλουδια του Πολεμου του Chouraqui, σίγουρα δεν εξεπλάγησαν (όπως πολλοί άλλοι) από την επιλογή του για την κορυφαία τιμητική διάκριση που μπορεί να γνωρίσει ηθοποιός, το βραβείο α’ ανδρικού ρόλου της Αμερικάνικης ακαδημίας τεχνών. Ο Brody αναλαμβάνει την ταινία εξολοκλήρου στην πλάτη του, όπως κάνει ο ήρωας του δηλαδή, μεταφέροντας διαρκώς τούβλα για το ατελείωτο κτίσιμο τοίχων και κτιρίων προκειμένου να γλιτώσει την εκτέλεση, έχοντας συμμετοχή σε όλα τα πλάνα του φιλμ, από το πρώτο μέχρι και το τελευταίο δευτερόλεπτο. Και είναι αλήθεια πως η ψιλόλιγνη εκφραστική του μορφή και η ματιά που κοιτά χαμένη στο άπειρο, ισορροπώντας ανάμεσα στην ενοχή για την επιβίωση και τον φόβο για τον θάνατο, προκαλούν έντονα συναισθήματα στον θεατή.

Συμμετέχουν ακόμη ο Thomas Kretschmann (λίγο θυμίζει βέβαια τον αγνώριστο Δαμασκηνό στο Blade II) ως Λοχαγός Χόσενφελντ, μια ολιγόλεπτη αλλά αξιόλογη εμφάνιση για τον Γερμανό, ο Frank Finlay και η Maureen Lipman που υποδύονται τους γονείς του πιανίστα και η Emilia Fox σαν φίλη και αρωγός του Σπίλμαν στις δύσκολες στιγμές.



DVD– Σε ικανοποιητικά επίπεδα κινείται ο δίσκος που διανέμει στην χώρα μας η Prooptiki. Το μενού λιτό και ανέκφραστο δεν αποτελεί την ιδανική εισαγωγή σε μια τόσο σπουδαία ταινία, ενώ το δισκάκι φέρει την εικόνα της αφίσας του έργου με φόντο το πιάνο και το πηλίκιο του Γερμανού αξιωματικού.

EIKONA– Δίνεται σε αναμορφικό κάδρο widescreen, με εμφανή προβλήματα στις δύσκολες σκοτεινές σκηνές που ο έντονος κόκκος κάνει την εμφάνιση του. Μπορεί η κινηματογράφηση (του Pawel Edelman) να μην διαθέτει την ασπρόμαυρη αρτιότητα των συνεργατών του Spielberg, δέκα χρόνια πριν, όμως είναι και εδώ εξαιρετική, με χρώματα και λεπτομέρειες που προκαλούν τις αισθήσεις.

ΗΧΟΣ– Αν και η ηχητική μπάντα είναι πολύ καλή (Dolby Digital 5,1) με όμορφο διαχωρισμό των περιφερειακών ήχων και των διαλόγων, εντούτοις απουσιάζει για ακόμη μια φορά η επιλογή του Dts το οποίο δίνεται στις εκδόσεις από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ένα γεγονός που προκαλεί μια μικρή απογοήτευση, για τον λόγω του ότι αποτελεί σημαντική απώλεια.

EXTRAS– Όπως και τα extras δεν είναι τα αρμόζοντα για μια παραγωγή τέτοιου βεληνεκούς. Μόνο το Trailer είναι διαθέσιμο, την ίδια στιγμή που η αμερικάνικη βερσιόν περιλαμβάνει making of και σημειώσεις από την παραγωγική διαδικασία.

Σε ότι αφορά στον Πιανιστα έχω μόνο καλά λόγια να πω. Πρόκειται για ένα σπαρακτικό δράμα, αριστουργηματικής αφήγησης, που είναι καταγεγραμμένη η κατάθεση ψυχής του Polanski, ενός σκηνοθέτη που η αξία του αμφισβητήθηκε όσο κανενός άλλου στην ιστορία του σινεμά. Και νομίζω πως πολλά σημεία του έργου, τοποθετημένα σε διαφορετικό τόπο ή χρόνο, ίσως δει κανείς στο πρόσωπο του κυνηγημένου καλλιτέχνη τη μορφή του ίδιου του δημιουργού.



Προτείνω να την δείτε και να την ξαναδείτε πολλές φορές, μαθαίνοντας κάθε φορά και κάτι καινούργιο τόσο για τον τρόπο κινηματογράφησης της, όσο και για την ιστορία του Ολοκαυτώματος που πολύ σωστά δεν εξαντλείται και δεν ξεχνιέται ποτέ από αυτούς που έμμεσα ή άμεσα το βίωσαν.

ΕΙΚΟΝΑ– 6/10
ΗΧΟΣ– 7/10
EXTRAS– 2/10
The Pianist – 9/10

---