---

Δευ 16 Δεκ 2002

Dementia 13

Σήμερα η στήλη θα ασχοληθεί με την πρώτη ταινία που έγινε με τον Francis Ford Coppola στην καρέκλα του σκηνοθέτη. Το Dementia 13 γυρίστηκε το 1963 σε σκηνοθεσία και σενάριο του Coppola, υπό την επίβλεψη του παραγωγού Roger Corman. Για την ακρίβεια το Dementia αποτελεί τη δεύτερη σκηνοθετική απόπειρα του Coppola, καθώς η πρώτη του δουλειά ήταν το τολμηρό Tonight for Sure, αλλά το Dementia φαίνεται να είναι η ταινία που ο σκηνοθέτης θέλει να θυμάται ως πρώτη του δουλειά.

Ο σκηνοθέτης μας τοποθετεί στην Ιρλανδία, στο κάστρο μιας οικογένειας που έχει συγκεντρωθεί για την επιμνημόσυνη δέηση της μικρής Kathleen (Bairbre Dowling), που πνίγηκε στη λίμνη του κάστρου πολλά χρόνια πριν. Η Luise (Luana Anders) και ο άντρας της John (Peter Read) καυγαδίζουν κατά τη διάρκεια μιας μεταμεσονύχτια βαρκαρόλας, για την κληρονομιά της μητέρας του δεύτερου (Ethne Dunn). Ο John πεθαίνει από καρδιακή προσβολή, αλλά η Luise, αποφασισμένη να μείνει στην οικογένεια και να διεκδικήσει μέρος της κληρονομιάς, ρίχνει το πτώμα του John στη λίμνη και πλαστογραφεί ένα γράμμα, σύμφωνα με τον οποίο ο John φεύγει για επείγουσες δουλειές στη Νέα Υόρκη. Στη συνέχεια προσπαθεί να τρελάνει τη μητέρα του, εκμεταλλευόμενη τον πόνο της για την αδικοχαμένη της κόρη. Σύντομα όμως θα χάσει τη ζωή της από έναν ψυχοπαθή δολοφόνο, οποίος θα συνεχίσει με μια σειρά φόνων.

Το Dementia 13 λοιπόν, αρχίζει ως ψυχολογικό θρίλερ, που πολύ σύντομα μετατρέπεται σε αστυνομικό whodunit, με έναν ψυχοπαθή δολοφόνο που έχει μια ιδιαίτερη σχέση με τα τσεκούρια, να του δίνει έναν τόνο slasher. Αυτό το μικρό διαμαντάκι, κατά την ταπεινή μας άποψη, δεν έλαχε ποτέ της αναγνώρισης που του άξιζε. Πέραν του ότι αποτελεί έναν από τους παππούδες των ταινιών τρόμου/slasher/whodunit, είναι το πρώτο έργο του ανθρώπου που μας έκανε μια προσφορά που δεν μπορούσαμε να αρνηθούμε με τον Νονο, σκόρπισε το άρωμα του napalm στην ατμόσφαιρα της χαραυγής, με την αριστουργηματική Αποκαλυψη τωρα και μας έκανε να το διπλοσκεφτόμαστε πριν σηκώσουμε το τηλέφωνο, με τη σφιχτοδεμένη του Συνομιλια. Φυσικά το Dementia 13 δεν μπορεί να συγκριθεί με τα προαναφερθέντα αριστουργήματα που έχουν πανταπόθεν χαρακτηριστεί ως κλασσικά, αλλά στην λίγο πάνω από μια ώρα της διάρκειάς της, η ταινία έχει σημάδια από το πρώιμο ταλέντο του Coppola, που αργότερα θα καλλιεργήσει σε σκηνοθετική μεγαλοφυία.

Ο Coppola είχε ξεκινήσει την καριέρα του ως μαθητευόμενος στο πλευρό του Roger Corman. Μαζεύοντας λοιπόν 22.000 δολάρια από τη δουλειά του στο The Haunting και μερικούς ηθοποιούς από το “The Young Racers” (ταινία του Corman στην οποία ο Coppola είχε εργαστεί ως υπεύθυνος φωτισμού) και με τον Corman ως παραγωγό, ο Coppola έφτιαξε αυτό το υπέροχα ατμοσφαιρικό και αρκετά αποτελεσματικό θρίλερ, που μοιάζει σαν ένα είδος φόρου τιμής στο Ψυχω του Hitchcock. Για την ακρίβεια, το Dementia 13 είναι κάτι σαν σημείο συνάντησης του Hitchcock με τον Corman, πάντα όμως με ένα ξεχωριστό άγγιγμα από Coppola. Η ταινία έχει την ατμοσφαιρικότητα του Corman και αρκετά Χιτσκοκικά καδραρίσματα. Η πρώτη σκηνή δολοφονίας είναι προφανέστατα εμπνευσμένη από το Ψυχώ, αλλά η ξεχωριστή οπτική του Coppola δεν επιτρέπει το χαρακτηρισμό της αντιγραφής. Ο Χίτσκοκ επηρέασε τον Coppola και στη σκιαγράφηση των δύο βασικών χαρακτήρων της ταινίας, του βασανισμένου Billy (Bart Patton) και του ύποπτου και καχύποπτου Dr. Caleb (Patrick Magee). Η επιρροή του Corman φαίνεται τόσο στην ατμοσφαιρικότητα που δίνει ο Coppola στην ταινία, όσο και στα χαρακτηριστικά σκηνικά του μεσαιωνικού κάστρου, με τους σκοτεινούς διαδρόμους, τα μυστικά περάσματα και τα σκοτεινά δωμάτια. Περιέχει όμως και μαγευτικές σκηνές όπως το πτώμα του John που βουλιάζει στη λίμνη, με το ραδιοφωνάκι του να τον ακολουθεί, ή το γύρισμα του κεφαλιού της μητέρας Lady Haloran όταν παρακολουθεί την Luise, που είναι καθαρός Coppola. Το Dementia 13 δεν δέχτηκε μόνο επιρροές, αλλά άσκησε και τις δικές του στην εξέλιξη του genre. Περιλαμβάνει μια σειρά από αποκεφαλισμούς με τσεκούρι, ιδιαίτερα τολμηρές για την εποχή και τόσο αποκαλυπτικές που θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι άνοιξε το genre των slashers, που έμελλε να εμπλουτιστεί και να αποτελέσει ξεχωριστή κινηματογραφική οντότητα, δεκαετίες μετά. Ακόμη η χαρακτηριστική σκηνή του πτώματος που είναι κρεμασμένο από γάντζο στον αχυρώνα, είναι κάτι που θα δούμε αργότερα στο The Texas Chain Saw Massacre.

Ο Coppola αποσπά πάρα πολύ καλές ερμηνείες απ’ όλο το cast που κατάφερε να συγκεντρώσει, με την γοητευτικότατη Luana Anders να κλέβει την παράσταση στις πρώτες σκηνές του έργου, θυμίζοντάς μας κάτι από Les Diaboliques. Αρκετές κλάσεις ανώτερος απ’ όλους τους συναδέλφους του, ο Patrick Magee, ηθοποιός που ούτε κι αυτός κέρδισε την αναγνώριση που του άξιζε εκείνη την εποχή, παρ’ ότι η φιλμογραφία του περιλάμβανε από γουέστερν μέχρι επιστημονική φαντασία και οι ενσαρκώσεις του ήταν ανώτερες από αυτές πολλών διάσημων αστέρων της εποχής.

Το σενάριο του Dementia 13, που έγραψε ο Coppola, έχει αρκετές αφέλειες και κενά, καθώς περιέχει πέντε θεματικούς άξονες, που θα μπορούσαν να έχουν γίνει πέντε διαφορετικές ταινίες (η άπληστη σύζυγος, η βασανισμένη από τύψεις οικογένεια, ο έμπιστος γιατρός που την κρατά στο στοιχειωμένο της παρελθόν, ο ψυχοπαθής δολοφόνος, το μεσαιωνικό κάστρο), άλλες αρκετά δυνατές κ άλλες λιγότερο. Ο Coppola προσπαθεί να συνδυάσει τις πέντε ιστορίες αλλά το τελικό αποτέλεσμα είναι μπερδεμένο και ο συνδυασμός ανεπαρκής. Ωστόσο οι πολλές και αποτελεσματικές ανατροπές, σε συνδυασμό με τους καλογραμμένους χαρακτήρες, κερδίζουν το ενδιαφέρον και κάνουν το Dementia 13 μια ταινία που αξίζει να δείτε ως ξεχωριστή κινηματογραφική ύπαρξη και όχι αποκλειστικά ως το πρώτο έργο ενός μεγάλου σκηνοθέτη.

Βαθμολογία: 7/10

---