---

Κυρ 04 Ιουν 2006

Νόμος 4000

Παλιότερες Αμαρτίες με ...Γιαούρτι.

Ναι, κάποτε τα πράγματα ήταν πολύ χειρότερα. Οι ‘αμαρτίες’ ήταν ποικίλες και υπήρχαν περισσότεροι νόμοι για να παραβείς. Στις 3 Σεπετμβρίου 1958, τέσσερις Αθηναίοι νεαροί διέπραξαν τη φοβερή παρανομία της εξύβρισης και ως αποτέλεσμα διαπομπεύτηκαν στους δρόμους της πρωτεύουσας κουρεμένοι και ...με χειροπέδες. Ο ‘νόμος 4000’ που σήμερα φαντάζει παραπάνω από αστείος, ψηφίστηκε από την κυβέρνηση Κωνσταντίνου Καραμανλή το 1958 κι έχοντας ‘παιδαγωγικό’ χαρακτήρα, μέσω της διαπόμπευσης, καθόριζε την αντιμετώπιση των γνωστών ‘τεντιμπόις’. Αν και σήμερα θα γινόταν μάλλον μόδα, τη δεκαετία του 60 όποιος ‘γιαούρτωνε’ ή έριχνε φρούτα σε ηλικιωμένους κυρίως (ως υποστηρικτές παλιών ηθών και εθίμων) αλλά και σε γυναίκες συλλαμβανοταν από την αστυνομία. Οι ‘τέντιμπόις’ οδηγούνταν στο κρατητήριο, κουρεύονταν με τη ψιλή- για να ξεχωρίζουν από τους υπόλοιπους ως στοιχείο ταπείνωσης - και κυκλοφορούσαν στους δρόμους της πόλης με αστυνομική συνοδία, σκισμένα ρεβέρ και ταμπέλα περασμένη στο λαιμό τους που δήλωνε τη συμπεριφορά τους.

Σήμερα ζούμε ευτυχώς πιο ήπιες νομικά καταστάσεις και με αντεστραμμένους κάπως τους ρόλους. Δεν περιμένουμε πια από κάποιο νεαρό να ταρακουνήσει τα νερά, αλλά αντιθέτου, είμαστε καθημερινά θεατές τηλεοπτικών αλλά και ιδιωτικών δραματικών περιστατικών όπου πολιτικοί, εκπαιδευτικοί και γενικώς ‘αξιότιμα μέλη’ της κοινωνίας παραβιάζουν την ηθική μας με χαστούκια, ύβρεις και δημόσιες διαπομπές. Η αξιοπρέπεια και η τιμή δεν είναι πια η πιο ‘ύψιστη αρετή’ και ενώ είμαστε στη πλειονότητά μας πιο ‘ανοιχτοί’ σε καταστάσεις και πιο φιλοσοφημένοι απέναντι στους ανθρώπους, δεν μας κάνει πια εντύπωση που στη ταινία του Γιάννη Δαλιανίδη Νόμος 4000, εμφανίζεται μια ιερόδουλη που ορκίζεται στην τιμή της.

Για την εποχή της παραγωγής της βέβαια η ταινία περιείχε πολλές προκλήσεις πέρα από το ξέσπασμα της ιερόδουλης ( Κατερίνα Χέλμη) στον σοβαρό καθηγητή (Βασίλη Διαμαντόπουλο): ‘Δε θα πω τίποτα κύριε καθηγητά. Στην τιμή μου!Γιατί έχω κι εγώ τιμή, να εδώ μέσα! (δείχνοντας την καρδιά της).

Ο Νόμος 4000 έκοψε 150.000 εισιτήρια και είναι ανάμεσα στις πιο προκλητικές ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου που ασκούσαν κριτική στη κοινωνία και είχαν έντονο το ερωτικό στοιχείο. Ο χαρακτηρισμός Άυστηρώς Ακατάλληλον’ συνόδευε πολλές από τις ταινίες που, ενώ μόνο πορνό δεν ήταν, προσέβαλλαν τα ελληνικά ήθη όταν η κάμερα εστίαζε σε γυμνά σημεία του σώματος των σταρ της εποχής. Τέτοιες ταινίες είχαν φυσικά τεράστιες εισπρακτικές επιτυχίες όπως το φαινόμενο των 500.000 εισιτηρίων της ταινίας Κόκκινα Φανάρια (1964) αλλά και αρκετές ταινίες του Γιάννη Δαλιανίδη με πρωταγωνίστρια τη Ζωή Λάσκαρη, όπως το Στεφανία (1967- 500.000 εισιτήρια), και ο Κατήφορος (1962- 200.000 εισιτήρια).

Πέντε χρόνια μετά την εφαρμογή του Νόμου 4000, η ομώνυμη ταινία του Δαλιανίδη παρουσίαζε ‘φιλοσοφημένα’ τον νόμο και τους παραβάτες του, δικαίωνε ανθρώπους ‘κατώτερης ηθικής’, αμφισβητούσε τους φαινομενικά ‘σωστούς’ και έδειχνε γυμνό με αισθησιασμό που, αν και δεν ‘σοκάρει’ πια, σίγουρα προκαλεί θετικά τις αισθήσεις. Με πρωταγωνίστρια το σύμβολο του σεξ Ζωή Λάσκαρη, και έξοχες ερμηνείες από τον Κώστα Βουτσά, Βαγγέλη Βουλγαρίδη, Βασίλη Διαμαντόπουλο, Κατερίνα Χέλμη, Ελένη Ζαφειρίου, Χλόη Λιάσκου, Κατερίνα Γώγου και Αλέκο Τζανετάκο η ταινία είναι μια από τις πιο δημοφιλείς της εγχώριας κινηματογραφίας.

Ο Γιάννης Δαλιανίδης συντονίζει την πρώτη εμφάνιση του Βουτσά σε ρόλο του κακού παιδιού – με κωμικές βέβαια σφήνες- που πρωτοστατεί σε πάρτυ υποψήφιων ‘τεντιμπόηδων΄ όπου καπνίζουν, πίνουν, κάνουν στριπτίζ και τσακώνονται. Η Ζωή Λάσκαρη (Μαρία) είναι προκλητική αλλά και αθώα – φαντασίωση όλου του αντρικού πληθυσμού εκείνης –και όχι μόνο- εποχής. Ερωτεύεται τον Γιώργο ( Βαγγέλης Βουλγαρίδης), μαθητή του πολύ αυστηρού πατέρα της ( Βασίλης Διαμαντόπουλος). Έπειτα από πολλούς ενδοιασμούς αλλά και ως συνέπεια ανασφάλειας και αγάπης, η Μαρία μένει έγκυος. Εντωμεταξύ η ‘αμαρτωλή’ παρέα τους οργιάζει, ενώ κάποιοι προβαίνουν σε πράξεις τεντιμποισμού ως αποτέλεσμα καταπίεσης και ένδειξη αντίθεσης στον καθωσπρεπισμό της περιόδου.

Είναι η δεύτερη νεανική ταινία του Γιάννη Δαλιανίδη - μετά τον Κατήφορο - και μία από τις πρώτες του Κώστα Βουτσά. Είναι επίσης από τα πρώτα ελληνικά φιλμ που στοχεύει θεματικά στα οργισμένα νιάτα, στη ζωή των πλουσίων και φτωχών οικεγενειών από ηθική σκοπιά. Τολμηρή ταινία με αρκετές δόσεις γυμνού στήθους και οπισθίων.

Ικανοποιητική προσπάθεια όλων των συντελεστών αλλά και αντίγραφο αντίστοιχων αμερικανικών ταινιών της εποχής. Περίπου 10 χρόνια μετά από το Χόλλυγουντ, ασχολήθηκε και η εγχώρια παραγωγή με ‘επαναστάτες χωρίς αιτία’, όταν το κλίμα ήταν πιο πρόσφορο. Βέβαια αιτίες υπήρχαν πάντα αλλά ο τρόπος της εναντίωσης δεν ήταν λειτουργικός και άμεσος όπως άλλωστε και ο παράλογος Νόμος 4000, στοιχεία του οποίου εφαρμόστηκαν και τέσσερα χρόνια μετά την παραγωγή της ταινίας από την δικτατορία Παπαδόπουλου σε μακρυμάλληδες φοιτητές.

Βαθμολογία: (8/10)

---