ΕΠΙ ΤΟΥ ΠΙΕΣΤΗΡΙΟΥ...
- Αριθμός ταινιών: 22316
- Αριθμός συν/τών: 759967
- Πρόγραμμα 300 Κινηματογράφων και 18 τηλεοπτικών σταθμών
Περιεχόμενα
Τρί 27 Απρ 2010
Ο ΒασιλιάςΤρί 16 Ιουν 2009
Κλειστοί ΔρόμοιΤρί 02 Ιουν 2009
Ο Χαμένος τα παίρνει όλαΤρί 19 Μαϊ 2009
Το Μετέωρο Βήμα Του ΠελαργούΠαρ 15 Φεβ 2008
Κράτησε με (2006)CineΕλληνικον
Κυρ 20 Αυγ 2006
Για πέντε Διαμερίσματα και ένα Μαγαζί
Αποκαλύψεις της κάμερας: Η Αθήνα, μια πόλη με πληγές και όνειρα.
Ο κινηματογράφος είναι ίσως η πιο παραστατική μορφή τέχνης που μπορεί να καταγράψει κοινωνικά φαινόμενα και μεταβολές. Και είναι πολύ παραστατική όχι μόνο λόγω της κινούμενης εικόνας και της δυνατότητάς της να φωτογραφίζει πόλεις και τοπία αλλά και γιατί έχει τη μαγευτική ικανότητα να μεταφέρει συναισθήματα, συνήθως εσκεμμένα αλλά συχνά και ασυνείδητα. Εξάλλου σπάνια η κάμερα -ως μέσο καταγραφής- είναι αντικειμενική στον τρόπο που παρουσιάζει τα θέματά της, ευτυχώς όμως η δύναμη του θεατή είναι τόσο μεγάλη και η αλληλεπίδρασή του με την ταινία τόσο δυνατή που τα νοήματα και τα συναισθήματα που πηγάζουν από μια ταινία εξαρτώνται καθαρά από την ιδιοσυγκρασία του ίδιου του θεατή.
Το ντοκυμανταίρ του Γιάννη Σκοπετέα ‘Για πέντε Διαμερίσματα και ένα Μαγαζί’ είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα των ντοκυμανταίρ που διατηρούν τον πρωταρχικό σκοπό της ‘κάμερας’ να καταγράφει αγνά, αβίαστα και αποδεικτικά ένα γεγονός, μια πραγματικότητα. Και καταφέρνει να το κάνει αυτό όταν- παίρνοντας ρόλο δοκιμίου- παρουσιάζει την ‘κινηματογραφική καταγραφή’ της κοινωνίας της Αθήνας σε ταινίες της περιόδου 1924-2004. Το υλικό από τις κινηματογραφικές ταινίες με πρωταγωνίστρια την Αθήνα, παρουσιάζει σε 530 εικόνες τα σπίτια, τους δρόμους, τους ανθρώπους και τις ‘γωνιές’ της πόλης. Τα πλάνα είναι ‘δανεισμένα’ από 184 ταινίες ξεκινώντας από την πρώτη κινηματογραφική απεικόνιση της πρωτεύουσας το 1924 στην ταινία ‘Οι Περιπέτειες του Βιλλάρ’. Οι συντελεστές εστιάζουν στην αρχιτεκτονική της Αθήνας και στη γενικότερη αλλαγή του αστικού τοπίου που επέρχεται και παρουσιάζει την οικονομική πορεία αλλά και ποικίλλες άλλες κοινωνικές μεταβολές. Η παρουσία και η αφήγηση τεσσάρων ηθοποιών που έχουν στιγματίσει με την ερμηνεία τους σε ταινίες διαφορετικών χρονικών και πολιτισμικών περιόδων είναι καταλυτική: ‘το παιδί του λαού’ Νίκος Ξανθόπουλος παρουσιάζει το λαϊκό πρόσωπο που είχε η Αθήνα έως και τη δεκαετία του ‘50, το χαριτωμένο, έξυπνο κορίτσι της δεκαετίας του ’60 Ξένια Καλογεροπούλου παρουσιάζει τη μεταβατική εποχή της αντιπαροχής, ο Νίκος Καλογερόπουλος παρουσιάζει τη βαριά, πολιτικοποιημένη αλλά και ‘μοντέρνα’ Αθήνα του ’70 και του ’80, ενώ η Μυρτώ Αλικάκη παρουσιάζει το μεταμοντέρνο πρόσωπο της πρωτεύουσας από το ’90 έως σήμερα.
Το αρχιτεκτονικό και κοινωνιολογικό οδοιπορικό χωρίζεται θεματικά σε πέντε ενότητες την Εισαγωγή, την Εποχή της Αθωότητας (την παιδική ηλικία), την Εκρηκτική Εφηβεία, την ‘Ενηλικίωση’ –την Πλάκα, η παλιά πόλη και τον Επίλογο.
Εισαγωγή
Ο αθηναικός χώρος έχει αλλάξει ρζικά τα τελευταία 80 χρόνια, μια αλλαγή που είναι άρρηκτα δεμένη με το τρόπο διαβίωσης των κατοίκων αλλά και τις οικονομικο-κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα. Ο ελληνικός κινηματογράφος παρουσιάζει αυτές τις αλλαγές τόσο μέσω των εικόνων της πρωτεύουσας αλλά και μέσα από τις ιστορίες των πρωταγωνιστών. Εποχή Αθωότητας
Μια Αθήνα αγνή που τώρα φαντάζει εξωραισμένη.
Οι συνθήκες διαβίωσης είναι δύσκολες και η πόλη είναι γεμάτη πληγές από πολέμους, οικονομικές ανακατατάξεις, την ανεργία. Όμως η πρωτεύουσα διατηρεί ένα ρομαντικό πρόσωπο, έχει όνειρα και θέλει να κάνει ένα βήμα μπροστά. Βρισκόμαστε στην εποχή λίγο πριν τα Νεον, την ανέγερση μεγάλων κτιρίων που προορίζονται για κέντρα διασκέδασης και κινηματογράφους. Οι δρόμοι δεν είναι ασφαλτοστρωμένοι, τα παιδιά παίζουν σε αλάνες και τα νεοκλασσικά σπίτια θυμίζουν τη λιτή ευγένεια της προπολεμικής περιόδου. Σιγά-σιγά η ανάπτυξη των γειτονιών θα επιταχυνθεί βίαια, όταν οι συνθήκες της αστικής ζωής θα γκρεμίσουν τις ιδιωτικές αυλές και η αστικοποίηση θα φέρει την ανέγερση πολυκατοικιών.Είναι η εποχή της αθηναικής σχολής του κινηματογράφου, όταν η κάμερα συμβάδιζε με την αθωότητα της κοινωνίας και είχε μια ρεαλιστική ματιά. Εστίαζε στις κοινωνικές αδικίες και σαν ένας άλλος ιταλικός νεορεαλισμός παρουσίαζε ένα μεγαλόπρεπο σκηνικό που δεν βασιζόταν σε εφφέ και ‘γκλάμουρ’ επεμβάσεις αλλά στην αλήθεια της πραγματικότητας. Ξεκινώντας από την περιοχή Μακρυγιάννη και τη λιτότητα του κέντρου της πόλης, η ενότητα τελειώνει με την εξέλιξη της Ομόνοιας μετά την κατασκευή του συντριβανιού αλλά και με το ρομαντισμό που πάντα θα εμπνέει η Ακρόπολη. Οι εικόνες είναι από ταινίες όπως το ‘Κορίτσι Της Γειτονιάς’ (1954), ‘Στέλλα’ (1955), ‘Καλημέρα Αθήνα’ (1960) ,‘Οι Κυρίες της Αυλής’ (1961), ‘Διπλοπενιές’ (1966), ‘Η σωφερίνα’ (1959).
Εκρηκτική Εφηβεία
Η εφήβεια είναι η περίοδος που συνήθως οι άνθρωποι ‘διαμορφώνουν χαρακτήρα’, μια έντονη πραγματικότητα που στιγματίζει με τις νέες εμπειρίες και είναι καταλυτική γιατί βρίσκεται ανάμεσα στην παιδική αθωότητα και την ωρίμανση. Εύλογα οι συντελεστές της ταινίας την ονόμασαν δανειζόμενοι μια ατάκα από ταινία της εποχής με θέμα την αντιπαροχή, αφού η τελευταία άλλαξε ανεπανόρθωτα την Αθήνα, δίνοντάς της ένα χαρακτηριστικό πρόσωπο που διατηρείται ακόμα και σήμερα αλλά και φωνάζει τις συνθήκες που επικρατούσαν τότε.
Η εσωτερική μετανάστευση προς το αστικό κέντρο είναι γεγονός, η πρωτεύουσα ασφικτυά από το ανώνιμο και αφιλόξενο πλήθος. Η ανέγερση των πολυκατοικιών θα σώσει το πληθυσμιακό αλλά οι συνθήκες διαβίωσης χειροτερεύουν. Η αντιπαροχή βοηθά οικονομικά τους κτηματίες και τους ιδιοκτήτες σπιτιών, ενώ οι υπόλοιποι αγοράζουν λαχεία που χαρίζουν διαμερίσματα. Το διαμέρισμα θεωρείται πρόοδος και όλοι βρίσκονται σε ένα αγώνα για να κερδίσουν ό,τι περισσότερο μπορούν από τις αντιπαροχές. Χαρακτηριστικές είναι οι διαπραγματεύσεις των εργολάβων με την Καραγιάννη- στην ταινία ‘Η Ωραία Του Κουρέα’ (1969)- που θέλει να δώσει την ιδιοκτησία του αρραβωνιαστικού της για πέντε διαμερίσματα και ένα μαγαζί. Η Αθήνα γίνεται πόλη δύο ταχυτήτων, αυτών που χτίζουν εξοχικά στα αθηναικά προάστια προκειμένου να αποφύγουν τον συνοστισμό και αυτών –κυρίως πρόσφυγες του εμφυλίου- που κατοικούν στα αυθαίρετα ‘λαικότερων’ προαστίων που αργότερα μετατράπηκαν σε εργατικές κατοικίες.Μία εποχή που προσπαθεί να διατηρήσει τη λαική παράδοση του παρελθόντος αλλά δεν μπορεί και να μην επηρρεαστεί από τη λάμψη του Νεον και τη γοητεία της Ευρώπης. Δύο διαφορετικά αισθητικές αντιλήψεις που δεν μπόρεσαν να βγάλουν ένα πολύ καλό αποτέλεσμα, αφού οι αλλαγές γίνονταν συχνά ασυλλόγιστα και με υπερβολή. Ο ελληνικός κινηματογράφος επηρρεασμένος και από τις νέες κοινωνικές απαιτήσεις παράγει σε τακτά χρονικά διαστήματα πολλές ταινίες σε τέτοιο βαθμό που ξεπερνά το Hollywood, αντιγράφει τις αμερικάνικες ταινίες, δανείζεται τα εφφέ του και κρατάει τη ψευδαίσθηση για να καλύψει τις ‘ατέλειες’ της αθηναικής κοινωνίας. Ευτυχώς η εφηβεία κρατάει λίγο!
Ενηλικίωση- Πλάκα (The Old Town)
...Και όταν ο άνθρωπος συνέρχεται από τις αυθαιρεσίες της νεότητας προσπαθεί να συμβιβαστεί με όσα ‘αρνητικά’ απέκτησε αλλά και να εξελιχθεί βασιζόμενος στα ‘θετικά’ που αποκόμισε- πάντα με μια νοσταλγία για τα χρόνια της αθωότητας. Έτσι και η ώριμη Αθήνα κρατά τις μοντέρνες πολυκατοικίες και τις κάνει πιο πολυτελείς. Φτιάχνει πισίνες και μονοκατοικίες που μαρτυρούν μια νέα τάξη, των οικονομικά ανερχόμενων Ελλήνων.
Τα βόρεια και τα νότια προάστια παίρνουν την κοινωνιολογική σημασία που έχουν και σήμερα. Η μόλυνση και ο θόρυβος είναι ‘προνόμιο’ των φτωχότερων, ενώ οι νεότεροι αγοράζουν μοτοσικλέτες, οδηγούν στις νέες αερογέφυρες και ακολουθούν μαζί με τους μεγαλύτερουν τους δρόμους της μεγάλης φυγής (έξω από την Αθήνα!). Οι δρόμοι της ανάπτυξης δεν μπόρεσαν να κρατήσουν τους Αθηναίους στο κέντρο και παρά την όποια ασφαλτόστρωση ή πεζοδρόμηση, η ζωή μεταφέρεται από τους δρόμους στις ταράτσες, στις βεράντες και στα ρετιρέ. Όλοι θέλουν να χάσουν κάθε ‘οπτική’ επαφή με δυσάρεστες καταστάσεις. Ακόμα και ο ελληνικός κινηματογράφος ανανεώνεται, διαγράφει τον ‘παλιό’ τίτλο του και αποκτά νέα αισθητική. Ο κινηματογραφικός φακός δεν ψάχνει για γραφικότητες αλλά παρουσιάζει- μιμούμενος τον ‘παλιό’ ρεαλισμό-την αληθινή Αθήνα. Ο Νέος Ελληνικός Κινηματογράφος μετά το ’60 συναγωνίζεται την τηλεόραση και μέχρι και τη δεκαετία του ’80 παίρνει τη δική του μορφή, ένα αμάλγαμα από εκφράσεις του ‘παλιού καλού ελληνικού κινηματογράφου’ και νεότερες, σύγχρονες τεχνικές... Επίλογος
Η σημερινή Αθήνα. Γυάλινα κτίρια, αναπαλαίωση παλιών κτιρίων και περιοχών. Επενδύσεις στην αισθητική τόσο σε πολιτισμικό όσο και σε προσωπικό επίπεδο. Οι businessmen/women κάνουν την εμφάνισή τους μπροστά σε μεταμοντέρνα κτίρια, οι ρυθμοί γίνονται πολύ γρήγοροι και η Αθήνα μετατρέπεται από μία πόλη.. σε πολλές. Μικρά εμπορικά κέντρα τόσο μέσα στο κέντρο της πόλης όσο και στα προάστια, μετατρέπουν την Αθήνα σε μια μεγαλούπολη που χρειάζεται μετρό για να αναπνεύσει καθώς και πολλά πάρκα και πλατείες.Ο ελληνικός κινηματογράφος δεν βαρέθηκε να φωτογραφίζει την Αθήνα, όχι τόσο για την αρχιτεκτονική της και τον πολιτισμικό της πλούτο, αλλά κυρίως γιατί είναι μια πόλη που, όπως όλες οι πρωτεύουσες του κόσμου, παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον λόγω των πολλών μεταλλάξεων του τοπίου της πόλης αλλά και των κατοίκων της.
Το ‘Για πέντε Διαμερίσματα και ένα Μαγαζί’ υλοποιήθηκε με τη συνδρομή του Μουσείου Μπενάκη. Σε σκηνοθεσία Γιάννη Σκοπετέα, σενάριο του ίδιου και του Δημήτρη Φιλιππίδη, φωτογραφία του Μάριου Φρατζέλα, μοντάζ του Κοσμά Φιλιούση και μουσική της Δάφνης Ζαφειρακοπούλου, το ντοκυμανταίρ μεταφέρει το ρυθμό και τον παλμό της Αθήνας τεκμηριωμένο από τον ιστορικό ρόλο της κάμερας και τον κοινωνιολογικό ρόλο του κινηματογράφου.
Βαθμολογία:
Δεν υπάρχουν ακόμη σχόλια. Στείλτε το πρώτο!
Αυτή τη στιγμή δεν είστε συνδεδεμένος. Συνδεθείτε ή κάντε εγγραφή για να σχολιάσετε.
Αυτή τη στιγμή δεν είστε συνδεδεμένος. Συνδεθείτε ή κάντε εγγραφή για να σχολιάσετε.