---

Πεμ 19 Απρ 2007

ROSCHDY ZEM - Η ξενοφοβία, υπάρχει μόνο μέσα στο μυαλό μας

Θα μπορούσε να ήταν ο καλύτερος μου φίλος. Εκτός του ότι θα είχαμε να μιλάμε ολημερίς για ταινίες, με εξέπληξε θετικά όταν ο ίδιος μου γύρισε την κουβέντα σε ποδοσφαιρικά ζητήματα, μιλώντας μου για την Ολυμπιακάρα, αλλά και για την δική του ομάδα, την Paris St Germain, δίχως να διστάσει να μου κάνει φιλική καζούρα, για την βαριά ήττα των πρωταθλητών Ευρώπης από την αντίστοιχη της Τουρκίας.

Ο 42χρονος Roschdy Zem, με τις Μαροκινές ρίζες, που έχει εξελιχθεί σε έναν από τους πιο εκφραστικούς και χαρακτηριστικούς σύγχρονους Γάλλους ηθοποιούς, υπήρξε απίστευτα διαχυτικός και χιουμορίστας στην συνάντηση μας, πιθανότατα επηρεασμένος από το ηλιόλουστο κλίμα της Αθήνας. «Μιας αξιολάτρευτης πόλης που μπορεί από μόνη της, να αποτελέσει φυσικό σκηνικό για αμέτρητες ταινίες», όπως μου εκμυστηρεύτηκε στο περιθώριο της κουβέντας μας, γύρω από την πρώτη του σκηνοθετική δουλειά, την ρομαντική κομεντί, με τις κοινωνικές προεκτάσεις Mauvaise Foi.

Cine.gr - Πως σου ήλθε Roschdy, η ιδέα να αναμείξεις ένα καθαρά κοινωνικό πρόβλημα με τον ρομαντισμό?

Roschdy Zem - Ήθελα πολύ να ασχοληθώ στην πρώτη δική μου ταινία, με το συγκεκριμένο θέμα των πολιτικών και κοινωνικών διαφορών. Ξέρεις παλιότερα ζούσαμε όλοι μαζί και οι Εβραίοι και οι Άραβες μονιασμένοι, δίχως να υπάρχουν κόντρες μεταξύ μας, αλλά τώρα τα πράγματα έχουν οδηγηθεί σε μια αναίτια ρήξη. Στην πορεία της συγγραφής του σεναρίου, που ήλθε η ιδέα να το παρουσιάσω με έναν πιο εύπεπτο και λιγότερο σκληρό τρόπο και φαντάστηκα πως η καλύτερη μέθοδος θα ήταν μέσα από μια ρομαντική ιστορία.

Cine.gr - Το Mauvaise Foi μου μοιάζει με το χαμένο ρομαντικό επεισόδιο, που λείπει από το Crash για να ολοκληρωθεί. Συμφωνείς?

R.Z. - Αυτά τα συμβάντα που παρατηρούνται αρχικά στην Μέση Ανατολή και κατόπιν σε κάθε γωνιά του πλανήτη, που συνυπάρχουν διαφορετικές φυλές, είναι ιδιαίτερα βίαια. Εξίσου βίαιος όμως είναι και ο χωρισμός ενός αγαπημένου μέχρι στιγμής ζευγαριού, που οδηγείται στο αδιέξοδο από τις πιέσεις που δέχεται από το περιβάλλον του. Το κοινό σοκάρεται εξίσου από την διακοπή μιας τέτοιας σχέσης, όσο και από το αν παρακολουθεί σκηνές βίας μεταξύ αντιμαχομένων φονταμενταλιστών.

Cine.gr - Πως αντέδρασε το γαλλικό κοινό στην πιο ανθρώπινη προσέγγιση του προβλήματος?

R.Z. - Η ταινία είχε μεγάλη επιτυχία στην Γαλλία. Οι αντιδράσεις ήταν ακριβώς αυτές που περίμενα, το κοινό καταλαβαίνει πολλά πράγματα και το δείχνει. Ακόμη και τώρα λαμβάνω γράμματα από θεατές που μου λένε πόσο τους συγκίνησε η ταινία.

Cine.gr - Στην πατρίδα σου ένα τέτοιο θέμα πιθανότατα αποτελεί καθημερινότητα. Στην Ελλάδα δεν το έχουμε ακόμη ζήσει. Πιστεύεις πως στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης θα το δούμε σύντομα και στα μέρη μας?

R.Z. - Η πρόβλεψη μου είναι, ναι.. Έτσι κι αλλιώς η ταινία αναφέρεται απλώς στην σχέση ενός άντρα και μιας γυναίκας. Το πρόβλημα που αντιμετωπίζει το ζευγάρι, για το ελληνικό κοινό, θα είναι μια επιπλέον ίντριγκα. Το ζήτημα του ρατσισμού, είναι πλέον παγκόσμιο και θεωρώ δεδομένο πως αγγίζει και την δική σου χώρα. Μπορείς να το αναγάγεις το πρόβλημα σε πολλές σφαίρες. Δες για παράδειγμα την αγάπη του Ρωμαίου και της Ιουλιέτας, που επίσης είναι μια αισθηματική ιστορία, αλλά τους δύο νέους χωρίζει ένα βαθύ κοινωνικό χάσμα, που συντηρείται από τις οικογένειες τους. Δες το επίσης με τον αθλητισμό που υπάρχουν σημαντικές αποστάσεις από εκείνους που βλέπουν τους συλλόγους σαν θρησκείες, όπως συμβαίνει για παράδειγμα με τον Ολυμπιακό και τον Παναθηναϊκό.

Cine.gr - Πως κατάφερες να κρατήσεις την ισορροπία ανάμεσα στις ευθύνες που βαρύνουν και τις δύο πλευρές?

R.Z. - Το κατάφερα πιστεύω γιατί ήμουν όσο πιο ειλικρινής θα μπορούσα να είμαι. Το πρώτο που έκανα ήταν μια κριτική στον εαυτό μου, κατόπιν έβαλα τους σεναριογράφους και το συνεργείο πρωταγωνιστές να κάνουν το ίδιο και κατόπιν τους πρωταγωνιστές. Οι ευθύνες μοιράζονται ισομερώς και στις δύο πλευρές σε μια ενδεχόμενη ρήξη.

Cine.gr - Ποιο είναι εκείνο το στοιχείο που οδηγεί τους δύο ερωτευμένους νέους του Mauvaise Foi στον χωρισμό?

R.Z. - Ο φόβος, η δειλία, ο εγωισμός. Αλλά κυρίως ο φόβος. Που πηγάζει από την έλλειψη ειλικρινούς και υγιή διαλόγου, κάτι που μπορεί να αναχθεί φυσικά και σε μια γενικότερη κλίμακα σε επίπεδο κρατών.

Cine.gr - Τα φαινόμενα ρατσισμού και ακραίου θρησκευτικού φανατισμού, πιστεύεις πως με τον καιρό φθίνουν όσο περνούμε στις νέες, πιο προοδευτικές γενιές?

R.Z. - Ναι κάτι τέτοιο ισχύει. Για παράδειγμα στις πρώτες ημέρες των γυρισμάτων σε μια περιοχή του Παρισιού, με έντονο το Μουσουλμανικό στοιχείο, προετοίμασα το συνεργείο και τους ηθοποιούς πως μπορεί να υπάρχουν κάποιες προκλήσεις και αντιπαλότητες με τους κατοίκους. Τότε φόρεσα μια εβραϊκή κίπα στο κεφάλι για αστείο και οι περισσότεροι μόλις με είδαν γελούσαν και είχαν ευχάριστη αντίδραση. Και αυτό γιατί γνωρίζουν καλά ποιος είμαι, ξέρουν τα πιστεύω και τις αρχές μου. Ο φόβος είναι κάτι που γεννάμε εμείς οι ίδιοι μέσα στο μυαλό μας και είναι πολύ πιθανό να μην υπάρχει καν στην πραγματικότητα. Εμείς μόνοι μας εισερχόμαστε σε αυτή την δίχως λόγο διαδικασία.

Cine.gr - Έχεις πρωταγωνιστήσει σε εξήντα ταινίες μέσα σε 20 χρόνια. Τι υποδηλώνει αυτό το γεγονός?

R.Z. - Μάλλον πως κάνω πολλές ταινίες και ότι είμαι πλούσιος. Αστειεύομαι βέβαια! Μόνο οι δημοσιογράφοι και η γυναίκα μου θυμίζουν το τι έχω κάνει μέχρι τώρα. Πραγματικά είναι πολλές αλλά προτιμώ να μην κοιτάζω το παρελθόν παρά μόνο το μέλλον.

Cine.gr - Στις περισσότερες ταινίες που σε έχω παρακολουθήσει, όπως στο εξαίρετο Va, Vis Et Deviens, στην Μικρή Σενεγάλη, στο Indigenes υπάρχει έκδηλο το πολιτικό μήνυμα. Σκέφτεσαι να περάσεις κάποια στιγμή και το κατώφλι της πολιτικής?

R.Z. - Όχι δεν σκοπεύω κάτι τέτοιο. Απλά οι ταινίες που επιλέγω εγώ να πρωταγωνιστήσω, είναι μια οδός για να εκφράσω την δική μου πολιτική άποψη. Ο καλλιτέχνης δεν πρέπει να βγαίνει στην τηλεόραση και να συμμετέχει σε πολιτικές συζητήσεις, παρά να εκφράζει την γνώμη του μέσα από το έργο του. Άλλωστε νομίζω πως μέσα από ένα φιλμ δίνεται μεγαλύτερη δυνατότητα να περάσουν οι απόψεις στο κοινό.

Cine.gr - Πως πήρες την απόφαση να περάσεις πίσω από την κάμερα. Υπήρξες μάλιστα και υποψήφιος ως πρωτοεμφανιζόμενος δημιουργός στα φετινά Cesars…

R.Z. - Να σου πω πως σκόνταψα και βρέθηκα από πίσω της θα είναι ψέμα. Η αλήθεια είναι πως δεν έβρισκά κάποιον ενδιαφερόμενο να σκηνοθετήσει την ταινία. Έτσι πήρα το ρίσκο να την σκηνοθετήσω ο ίδιος. Μην φανταστείς πως ήταν κάτι ιδιαίτερα δύσκολο για να τα καταφέρω. Πρόκειται για μια απλοϊκή ταινία, με πολύ καλούς ηθοποιούς όπως η Cecile De France, o Pascal Elbe, o Jean-Pierre Cassel, που δεν δυσκολεύτηκαν ιδιαίτερα στην απόδοση των ρόλων τους.

Cine.gr - Πως βλέπεις το μέλλον του ευρωπαϊκού σινεμά?

R.Z. - Είναι πολύ σημαντικό να συνεχίσουμε την μάχη ενάντια στον αμερικάνικο κινηματογραφικό επεκτατισμό. Εδώ όμως χρειάζεται γενική επιστράτευση από όλη την πολιτισμένη Ευρώπη για να δοθεί γερή κόντρα ενάντια στην ιμπεριαλιστική διάθεση του Χόλιγουντ. Είναι κρίμα που μια χώρα με τον πολιτισμό της Ελλάδας, να διαθέτει γνωστούς διεθνώς σκηνοθέτες μόνο τον Αγγελόπουλο και τον Γαβρά. Όπως είναι κρίμα που δεν υπάρχουν ελληνικές ταινίες, που να δείξουν τις ομορφιές της Αθήνας. Παλιότερα πιστεύω η ένωση των ευρωπαίων ήταν πολύ πιο ισχυρή από ότι σήμερα.

Cine.gr - Μίλησε μου λίγο και για το Indigenes, που σου χάρισε όπως και στους συμπρωταγωνιστές σου, το βραβείο ερμηνείας πέρσι στις Κάνες. Ζούμε την χρονιά που αναδεικνύονται οι αφανείς ήρωες του πολέμου μέσω του σινεμά, κατόπιν και του Letters From Iwo Jima?

R.Z. - Αναμφίβολα! Το Indigenes είναι μια πολύ σπουδαία παραγωγή (ΣΣ Στην Ελλάδα μόλις κυκλοφόρησε κατευθείαν στο βίντεο) που κατάφερε πολύ σπουδαία πράγματα και εκτός του καλλιτεχνικού χώρου. Πρέπει να σε πληροφορήσω πως μέσα από μια ταινία, όπως τo Indigenes, άλλαξε με υπουργική απόφαση το νομικό πλαίσιο στην Γαλλία και πλέον καλύπτονται με σύνταξη και οι βετεράνοι που πολέμησαν στο πλευρό της χώρας, στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και προέρχονται από τις πρώην αποικίες της. Βέβαια είναι πολύ λίγοι αυτοί που βρίσκονται, εν ζωή, αλλά αυτή η εξέλιξη από μόνη της, σημαίνει πολλά πράγματα.

Cine.gr - Ποια είναι τα σχέδια σου για το μέλλον? Πόσο σε θέλγει μια πρόταση από το Χόλιγουντ

R.Z. - Η επόμενη ταινία που θα πρωταγωνιστήσω λέγεται Détrompez-vous και συνεργάζομαι με αγαπημένους συναδέλφους, όπως ο Francois Cluzet, η Mathilde Seigner, ενώ η μεθεπόμενη θα είναι μια αστυνομική περιπέτεια, που κινείται ακριβώς στο σκοτεινό ύφος του 36 Quai des Orfèvres, που έκανε μια σημαντική επιτυχία παγκοσμίως. Από την Αμερική είχα προτάσεις αλλά όλες είναι τόσο κοινότυπες. Μου προτάθηκε να παίξω στην σειρά 24, παίζοντας μάντεψε τι: Τον άραβα τρομοκράτη που απειλεί τον Τζακ Μπάουερ. Μα είναι δυνατόν, όποιος ηθοποιός έχει αραβική όψη, για τους αμερικάνους να εκφράζει οπτικά τον κίνδυνο?

Cine.gr - Όπως συνέβαινε μέχρι πρότινος με τους γερμανούς ηθοποιούς που όλοι έπαιζαν τους γκεσταπίτες?

R.Z. - Ακριβώς!

Η ταινία Mauvaise Foi του Roschdy Zem κυκλοφορεί στις 19 Απριλίου σε διανομή της Audiovisual

---