---

Δευ 10 Μαρ 2003

Suspiria

“Μια φορά κι έναν καιρό, μια πανέμορφη νεαρή χορεύτρια, αποφάσισε να πάει στη σχολή χορού του Μαύρου Δάσους για να γίνει η καλύτερη μπαλαρίνα. Όμως η Κακιά Μάγισσα, είχε άλλη άποψη...”

Κάπως έτσι περίπου ξεκινά το Suspiria του Dario Argento, η πρώτη απόπειρα του Ιταλού σκηνοθέτη να στραφεί και να αναβιώσει το genre του υπερφυσικού θρίλερ, μετά από μια πετυχημένη πορεία στα giallo θρίλερ (θρίλερ που βασίζονται στην πολύπλοκη υπόθεση και τους εντυπωσιακά φρικιαστικούς φόνους), κατηγορία που ο ίδιος εγκαθίδρυσε.

Το Suspiria, εμπνευσμένο από μια συλλογή διηγημάτων του Thomas De Quincey ονόματι “Suspiria de Profundis” (Sighs from the Depths – Στεναγμοί από τα Βάθη) και ειδικότερα στην ενότητα “Levana and our Ladies of Sorrow” («Η Λεβάνα και οι Κυρίες της Θλίψης»), θα ήταν το πρώτο μέρος μιας τριλογίας-μελέτης στη μαγεία και ειδικότερα σε τρεις μάγισσες του Μεσαίωνα: τη Mater Suspiriorum (Μητέρα των Στεναγμών), τη Mater Lachrymarum (Μητέρα των Λυγμών) και τη Mater Tenebrarum (Μητέρα του Σκότους), τρεις μάγισσες που κυριαρχούν στον κόσμο και αφήνουν στο πέρασμά τους πόνο, θλίψη και θάνατο. Το Suspiria ασχολείται με τη Μητέρα των Στεναγμών -με έμμεσο όμως τρόπο καθώς το όνομά της αναφέρεται ελάχιστα-, το δεύτερο μέρος της τριλογίας, το Inferno ασχολείται άμεσα με τη Μητέρα του Σκότους, ενώ το τρίτο μέρος δεν έχει γυριστεί ακόμη, παρότι φήμες θέλουν το σενάριο να είναι ήδη έτοιμο εδώ και χρόνια.

Επί του προκειμένου όμως, το Suspiria είναι η ιστορία της νεαρής Suzy Banion (Jessica Harper), Αμερικανής χορεύτριας, που εν μέσω μιας τρομερής καταιγίδας φτάνει σε μια διεθνούς φήμης ιδιωτική σχολή χορού στη Γερμανία. Οι ανησυχίες της για το αν θα μπορέσει να ανταποκριθεί στις αυστηρές απαιτήσεις της σχολής οξύνονται όταν φτάνει, καθώς τη διώχνουν και αναγκάζεται να περάσει τη βραδιά σε τοπικό μοτέλ. Η Suzy είναι πολύ συγχυσμένη για να ακούσει τις απελπισμένες κραυγές της Pat (Eva Axen), που εκδιώχνεται την ίδια βραδιά από τη σχολή, κραυγές σκοπίμως αποσιωπημένες από τον Argento για να αφήσουν την ηρωίδα του αλλά και το θεατή σε σκοτάδι για το τι μέλει να ακολουθήσει. Το ταξίδι της στο κέντρο του Μαύρου Δάσους -όπου βρίσκεται η σχολή- κάτω από την άγρια νεροποντή, σε συνδυασμό με τις ανατριχιαστικές σκιές που δημιουργούν οι αστραπές ανάμεσα στα δέντρα, σημειώνουν την έναρξη μιας σειράς υποβλητικών σκηνών που θα στοιχειώσουν ολόκληρη την ταινία. Ανοιγοκλείστε τα μάτια σας και μόλις χάσατε μια στιγμή μεγαλείου! Στο διαχωριστικό τζάμι του ταξί, αντανακλά το παραμορφωμένο πρόσωπο ενός άντρα, του σκηνοθέτη-αφηγητή Argento.

Ακολουθεί η πρώτη από τις πολλές εκπληκτικές σκηνές φόνου. Η Pat (Eva Axen) περνά τη νύχτα στο εντυπωσιακό μπαρόκ αρχοντικό μιας φίλης και εδώ κάνει την εμφάνισή της η χαρακτηριστική εμμονή του Argento με το ορατό και το μη ορατό. Προσέξτε την ταπετσαρία στο δωμάτιο της Pat – ψάρια και πουλιά συνδυάζονται για να σχηματίσουν ένα περίτεχνο οπτικό τοπίο. Χωριστά ωστόσο, το κάθε ζώο συμβολίζει ένα σημείο αποχώρησης. Τα στοιχεία συνδυάζονται σε διάφορα σημεία, για να απομακρυνθούν το ένα από το άλλο καθώς η Pat τα ακολουθεί προς το παράθυρο. Εκεί δέχεται επίθεση από ένα μυστηριώδες πλάσμα!

Η άτυχη Pat στραγγαλίζεται με ένα καλώδιο, στη συνέχεια ρίχνεται από τη γυάλινη οροφή του αρχοντικού και τα σπασμένα γυαλιά παρασέρνουν στο θάνατο τη φίλη που την φιλοξενεί. Το σπασμένο γυαλί, το κρεμασμένο, αιματοβαμμένο κορμί της Pat και της κοπέλας που πήρε μαζί της, γίνονται μεγαλοπρεπή στοιχεία του, ήδη φαινομενικής αρχιτεκτονικής σύλληψης, σκηνικού του Argento.

Το σενάριο της ταινίας έχει γράψει η Daria Nicolodi, προφανώς ελληνικής καταγωγής και σύντροφος για αρκετά χρόνια του Dario Argento. Διαπλέκοντας μεσαιωνικούς μύθους με σύγχρονα παραμύθια, το Suspiria είναι μια Χιονάτη της εποχής, με κάτι από Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων και άρωμα από Σταχτοπούτα.

Μετά το ταξίδι της στο Μαύρο Δάσος, η Suzy-Χιονάτη κατορθώνει να φτάσει στην έπαυλη της σχολή χορού, στην οποία ο Argento με χρήση της -εγκαταλελειμμένης πλέον εκείνη εποχή- μεθόδου Technicolor, έχει δώσει την όψη του μεγάρου του Τέρατος από την «Πεντάμορφη και το Τέρας», παραμύθι που στοίχειωνε τον σκηνοθέτη από τα νιάτα του. Εκεί η ηρωίδα γνωρίζει τις συμμαθήτριες και τις καθηγήτριές της. Με την εξαίρεση της Sara (Stefania Cassini), όλες οι άλλες κοπέλες είναι εχθρικές -όπως η αδερφές της Σταχτοπούτας αντιπαρατίθενται με την καλή της νεράιδα. Οι δύο καθηγήτριες, η κυρία Blanc (Joan Bennett) και η δεσποινίς Tanner (Alida Valli) –ψυχρές και ύποπτα μυστικοπαθείς- έχουν το ρόλο των κακών μητριών της. Η δεσποινίς Tanner τονίζει αμέσως το κάλλος της Suzy, αναλαμβάνοντας και το ρόλο της ζηλιάρας μάγισσας, μητριά της Χιονάτης. Μόλις η Suzy εκδηλώσει την επιθυμία της να κατοικεί έξω από τη σχολή, αναγκάζεται λόγω μιας μυστηριώδους αδυναμίας της –ούτε δηλητηριώδες μήλο να δάγκωνε!- να μείνει οικότροφος.

Η ασφάλεια της γυάλας της μπαλαρίνας, έχει πλέον αντικατασταθεί από τον τρόμο που βασιλεύει στο κουκλόσπιτο-ακαδημία. Προσέξτε τα χερούλια στις πόρτες της έπαυλης. Ασυνήθιστα ψηλά, τονίζουν τη νεότητα και το μικρό ανάστημα έναντι στην τεράστια δύναμη που τους περιβάλλει, η ηλικία της οποίας χάνεται στους αιώνες. Η Suzy βρίσκεται πλέον στη δικιά της “Χώρα των Θαυμάτων”. Το ταξίδι της στη ‘λαγότρυπα’ αποτελείται από διαδρόμους βαμμένους με κόκκινο, κίτρινο ή μπλε και τα διάφορα δωμάτια αρχίζουν να αποκτούν το δικό τους νόημα, ανάλογα με το χρώμα που τους δίνει ο σκηνοθέτης.

Η Suzy κυκλοφορεί στους διαδρόμους της σχολής, νιώθοντας χαμένη στο χρόνο. Τα κρυφά περάσματα κρύβουν παγίδες για όσους τύχει να τα διαβούν. Η περίεργη Sara συναντά το θάνατο σε ένα δωμάτιο με συρματοπλέγματα, στην καλύτερη και πιο ευφάνταστη σκηνή φόνου που έχω δει που έχω δει ποτέ!

Το Suspiria είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της δύναμης του σκηνοθέτη να δημιουργήσει μια αριστουργηματική ταινία, βασιζόμενος σε βάσεις σχεδόν ανύπαρκτες. Η ανάπτυξη χαρακτήρων πολύ απλά δεν υπάρχει, η πλοκή είναι μηδαμινή και οι ερμηνείες είναι ξύλινες. Για όνομα του Θεού, δεν έχει καν έναν κεντρικό κακό! Μόνο την υπόνοια υπερφυσικών δυνάμεων που παραμονεύουν παντού και εξολοθρεύουν όποιον πλησιάσει στην αποκάλυψή τους. Ωστόσο η μεγαλειώδης, εφευρετική και αξιοθαύμαστη σκηνοθετική επιδεξιότητα του Argento και η ικανότητά του να εκμεταλλευτεί τα πρωτογενή υλικά που του έδωσαν ήδη υπάρχοντες μύθοι, να τα συνδυάσει με περίτεχνο τρόπο και να παράγει ένα εκπληκτικό παραμύθι για ενηλίκους, δίνουν την ταινία που αποτέλεσε την απάντηση του ευρωπαϊκού σινεμά στις αμερικάνικες επιτυχίες της εποχής, The Exorcist - Ο Εξορκιστης, Rosemary`s Baby - Το Μωρο της Ροζμαρυ και “The Prophecy” - ταινίες που βασίζονταν στα συστατικά που ο Argento απέφυγε για να δώσει τον εικαστικής τελειότητας εφιάλτη του.

Trivia: Η ταινία γυρίστηκε αρχικά βουβή και οι φωνές των χαρακτήρων προστέθηκαν στη συνέχεια με ντουμπλάζ. Φήμες μάλιστα θέλουν τη Jessica Harper να μιλούσε αγγλικά, ενώ οι υπόλοιπες ερμηνεύτριες απαντούσαν στα ιταλικά. Αυτό λέγεται ότι το έκανε ο Argento για να φανεί η απομόνωση της ηρωίδας του από τους άλλους χαρακτήρες της ταινίας!

Βαθμολογία: 8++/10 (δυστυχώς όχι 9 λόγω του άκρως απογοητευτικού φινάλε...)

---