---

Σάβ 21 Νοε 2009

Λίγο πριν το τέλος

Πλησιάζοντας προς την ημέρα το βραβείων, αφού διανύσαμε ένα μάλλον υποτονικό, από πλευράς διοργάνωσης και ενθουσιασμού, φεστιβάλ, αντιλαμβανόμαστε ότι οι ταινίες Ajami, ένα σπονδυλωτό κοινωνικό φιλμ, η ταινία Θα`ρθει η Μέρα, «εύκολο» δράμα μαζών και το πλατωνικό Το Τελευταίο Καλοκαίρι της Μπογίτα, συγκεντρώνουν τις περισσότερες πιθανότητες να αποσπάσουν κάποια από τα βραβεία του φεστιβάλ.

Η κριτική επιτροπή, λοιπόν, έδωσε την εβδομάδα που μας πέρασε συνέντευξη τύπου στην οποία μεταξύ άλλων ειπώθηκε από την καλλιτεχνική διευθύντρια του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, Δέσποινα Μουζακη: «Η επιλογή των ταινιών που συνθέτουν το διαγωνιστικό τμήμα ενός Φεστιβάλ ορίζει τις κατευθύνσεις του, διατυπώνει τις θέσεις του πάνω στον κινηματογράφο και αποτελεί ένα από τα πιο χαρακτηριστικά στοιχεία της προσωπικότητάς του. Εξίσου σημαντική είναι η επιλογή των ανθρώπων που καλούνται να κρίνουν τις ταινίες. Το έργο τους καθίσταται πιο σημαντικό, μια που αυτοί που θα επιλέξουν τους καλύτερους προέρχονται ούτως ή άλλως από μία εκλεκτή ομάδα. Η κριτική επιτροπή αποτελείται από ανθρώπους καταξιωμένους, που διατηρούν το πνεύμα τους οξυμένο και σε εγρήγορση και πιστεύω ότι όλε οι ταινίες θα κριθούν μετά από ώριμη σκέψη, με σεβασμό και αγάπη».

Στη συνέχεια παρουσίασε τα μέλη της κριτικής επιτροπής, η οποία αποτελείται από τον πολυβραβευμένο έλληνα δημιουργό και πρόεδρο της κριτικής επιτροπής, Θόδωρο Αγγελόπουλο, τον Amos Poe, από τους πρωτοπόρους δημιουργούς του ανεξάρτητου αμερικάνικου σινεμά, τον βραβευμένο Ούγγρο σκηνοθέτη Gyorgy Palfi, τον βραβευμένο με Όσκαρ production designer Eugenio Caballero, τον Lav Diaz, ιδεολογικό «πατέρα» του κινήματος του νέου φιλιππινέζικου κινηματογράφου, τη Λίσι Μπελές, σύμβουλο στο Φεστιβάλ της εταιρείας Trust Film Sales-Zentropa Productions, και την βραβευμένη ηθοποιό Mirjana Karanovic.

Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος ρωτήθηκε για τα συναισθήματα που του γεννά η επιστροφή του στο Φεστιβάλ, σε μια άλλη θέση, αυτή του προέδρου της κριτικής επιτροπής. «Ήρθα επειδή το σνομπάρισε μια ολόκληρη ομάδα κινηματογραφιστών, που απέχει από το φεστιβάλ. Πιστεύω ότι είναι λάθος, και για αυτό είμαι εδώ», τόνισε χαρακτηριστικά. Ο διακεκριμένος σκηνοθέτης ρωτήθηκε και για ένα από τα αιτήματα των κινηματογραφιστών που απέχουν από το Φεστιβάλ, αυτό της δημιουργίας «Ακαδημίας Κινηματογράφου». «Ουσιαστικά είμαι ο πρώτος που μίλησε για αυτό το θέμα, πριν χρόνια, όταν είχα προτείνει στην τότε κυβέρνηση να γίνει μια Ακαδημία Κινηματογράφου, στην πρώην αμερικανική βάση της Νέας Μάκρης. Τότε υπήρχε και μια επιχορήγηση, ενός δις για να υλοποιηθεί. Δεν έγινε. Έγινε μια Σχολή στη Θεσσαλονίκη, χωρίς οικήματα, χωρίς τίποτα. Είναι καλό να γίνει μια Ακαδημία, μακάρι να γίνει. Δεν είναι όμως θέληση μόνο των κινηματογραφιστών. Επειδή χρειάζεται πολύ σημαντικά οικονομικά μέσα, θα πρέπει να υπάρχει και απόφαση της πολιτείας».

Ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον masterclass παραχώρησε ο σπουδαίος Σέρβος κινηματογραφιστής Goran Paskaljevic την Πέμπτη 19 Νοεμβρίου στην αίθουσα Τζον Κασσαβέτης, στο πλαίσιο του 50ού Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.

Ο σέρβος δημιουργός χαρακτήρισε την συνάντησή του με το σινεφίλ κοινό στο πλαίσιο του Φεστιβάλ ως μια «συζήτηση», αποποιούμενος τον όρο «masterclass», ωστόσο η αίσθηση των παρευρισκομένων ήταν ότι έλαβαν εκ μέρους του ανεκτίμητα μαθήματα κινηματογραφίας. Παρών στην εκδήλωση ήταν ο πρόεδρος του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης Γιώργος Χωραφάς, ο οποίος με αφορμή το έργο του Goran Paskaljevic παρατήρησε: «Το χιούμορ είναι η ευγένεια των απελπισμένων και αυτό είναι ένα στοιχείο ολοφάνερο σε όλη την κινηματογραφική πορεία του Goran Paskaljevic».

Μια μοναδική εμπειρία είχε την ευκαιρία να απολαύσει το κοινό που βρέθηκε την Πέμπτη 19 Νοεμβρίου στο Αλατζά Ιμαρέτ. Οι Metamkine, το διεθνώς αναγνωρισμένο τρίο από τη Γαλλία, που δημιουργεί πειραματικό κινηματογράφο ζωντανά στην σκηνή, έδωσαν μια ξεχωριστή performance στο πλαίσιο του τμήματος Experimental Forum του 50ού Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.

Το σχήμα των Metamkine, το οποίο αποτελείται από τον μουσικό Jérôme Noetinger και τους κινηματογραφιστές Christophe Auger και Xavier Quérel, βρέθηκε για πρώτη φορά στη χώρα μας και στη Θεσσαλονίκη. Οι ίδιοι χαρακτηρίζουν το έργο τους ως «μουσικοκινηματογραφικές» δημιουργίες, αφού χρησιμοποιώντας σελιλόιντ, καθρέφτες, προτζέκτορες, ζωντανή μουσική, ηχογραφημένα αποσπάσματα και ήχους από μουσικά όργανα παράγουν μια νέα ταινία σε καθεμιά από τις εμφανίσεις τους. Καταλύτες σε αυτή την εμπνευσμένη διεργασία αποτελούν το ριζοσπαστικό αυτοσχεδιαστικό πνεύμα τους και ένα εξαιρετικά εφευρετικό μοντάζ επί σκηνής. Αναδεικνύοντας ακριβώς αυτά τα χαρακτηριστικά στοιχεία, η performance των Metamkine συνάντησε την ιδιαίτερη ατμόσφαιρα του Αλατζά Ιμαρέτ και μετουσιώθηκε σε μια ξεχωριστή εμπειρία για τους παρευρισκόμενους, οι οποίοι επιβράβευσαν το τριμελές σχήμα με ένα θερμό χειροκρότημα στο τέλος της παράστασης.

Από πλευράς ταινιών, τις μέρες που διανύσαμε είδαμε μικρά και μεγάλα αριστουργήματα, αλλά βρεθήκαμε μπροστά και σε δυσάρεστες εκπλήξεις. Μία τέτοια ήταν για εμένα η προβολή της ταινίας, Tamo i Ovde, ένα ρομαντικό, εθνικιστικό παραλήρημα, τύπου Γάμος αλά Ελληνικά, φτιαγμένο με φεστιβαλικές προδιαγραφές. Αρνητικές εντυπώσεις αποκόμισα και από την κακοφτιαγμένη και χωρίς έμπνευση ταινία της Sherry Horman, το Λουλούδι της ερήμου, μία ταινία από την οποία ξεχωρίζει μονάχα η ερμηνεία της κυρίας Τυχερής και Ευτυχισμένης.

Σε αποδεκτά ή απλά ικανοποιητικά επίπεδα κινήθηκε η ταινία Μορφίνη, του Ρώσου σκηνοθέτη Aleksey Balabanov, που το θεωρώ πολύ επιφανειακό στις αναλύσεις του και ικανό να διαστρεβλώσει θεματικά το υλικό του. Κάτι τέτοιο κάνει και στη νέα του ταινία. Ο Λίβανος, ένα φιλμ γυρισμένο εξ ολοκλήρου μέσα σε ένα στρατιωτικό όχημα, σκηνοθετημένο από τον Ισραηλινό Samuel Maoz, που απέσπασε το Χρυσό λέοντα στο περασμένο φεστιβάλ Βενετίας, διάψευσε τις υψηλές προσδοκίες και δεν άγγιζε τα συναισθήματά μου.

Από την άλλη, ευχάριστη έκπληξη αποτέλεσε η ταινία ενός σκηνοθέτη, που ταλαιπωρήθηκε όπως είπε πέντε χρόνια για να την ολοκληρώσει και η οποία ακούει στο όνομα Katalin Varga. Εύστοχα ο Γιώργος, το χαρακτηρίζει «σινεμά του δημιουργού», γιατί ακριβώς αυτό είναι. Ο Strickland, ο οποίος παρευρέθηκε στην προβολή, προέτρεψε όσους ασχολούνται με το σινεμά, να κλείσουν τα αυτά τους στις Σειρήνες και να συνεχίζουν να εργάζονται.

Εύστοχη κριτική, αυτοσαρκασμός και θανατηφόρος ρεαλισμός στην πολυβραβευμένη ρουμάνικη ταινία Αστυνομία, Ταυτότητα, που εστιάζει στην ιστορία ενός Αστυνομικού που αναλαμβάνει την παρακολούθηση ορισμένων νεαρών. Η μητρική αγάπη αποθεώνεται μέσα από μία υπόθεση μυστηρίου στην ταινία Μητέρα, σκηνοθετημένη από τον Joon-ho Bong (Ο Επικέπτης). Τέλος από τις καλύτερες ταινίες του φεστιβάλ αναδεικνύεται και η αναμενόμενη βαμπίρ ιστορία του αγαπημένου στο ελληνικό κοινό, σκηνοθέτη Chan-wook Park, που θα προβληθεί σύντομα και στις ελληνικές αίθουσες. Η ιστορία; Ένας αγαπητός και αφοσιωμένος ιερέας μιας μικρής πόλης δέχεται να συμμετάσχει σε ένα ιατρικό πείραμα. Το πείραμα αποτυγχάνει, ο ιερέας μετατρέπεται σε βρικόλακα και από εκείνη τη στιγμή θα δώσει αγώνα για να κρατήσει ότι μπορεί από την ανθρώπινη φύση του. Και αυτό είναι μόνο η αρχή.

Δύο μέρες, έμειναν για τη λήξη του Φεστιβάλ και την ανακοίνωση των βραβείων, και σειρά παίρνουν, αρκετές ταινίες αμερικάνικης και διεθνής παραγωγής, βραβευμένες στα μεγαλύτερα φεστιβάλ ανά τον κόσμο. Αφεθείτε στη μαγεία των τελευταίων ημερών, πριν η πόλη της Θεσσαλονίκης, μπει και πάλι στους κανονικούς της ρυθμούς.

---