---

Κυνόδοντας (2009) - Μεταφρασμένος Τίτλος: Dogtooth
Σινεφίλ | 94' |
	Πρεμιέρα στην Ελλάδα: Πεμ 22 Οκτ 2009 Ημερομηνία κυκλοφορίας DVD: 22/9/2010 Διανομή: Feelgood Entertainment Χρώμα: Έγχρωμο Ήχος: Dolby Digital Γλώσσα: Ελληνικά
	Δημοτικότητα: n/a Αξιολόγηση:    (3.86/10) Aντιφατικότητα ψήφων:
- Gallery:

---

- Κριτική από το Cine.gr:

Τρίτη 13 Οκτωβρίου 2009

Στις πρώτες σκηνές βάλθηκα να κάνω συγκρίσεις με τον σουρεαλισμό του Luis Bunuel, μέχρι που πολύ γρήγορα αντιλήφθηκα πως ήμουν εκτός θέματος. Ο Κυνόδοντας δεν είναι σουρεαλιστικός. Είναι υπερ-ρεαλιστικός και άμεσα αλληγορικός. Ανήκει στην σφαίρα της υπαρκτής φαντασίας, αφού συμβαίνει ολόγυρα μας. Μια βαθιά νοηματική πρόταση στην οποία πρέπει να ξεφλουδίσεις το προκλητικό περίβλημα και να δεις ολοφάνερα το πώς δομείται η πραγματικότητα μας. Μόνες ενστάσεις είναι το πολύ απότομο φινάλε, που στερεί εξέλιξης από την νοηματική, και η ύπαρξη περισσότερων προκλητικών σκηνών από ότι χρειάζονταν, αφού ο Λάνθιμος αποδεικνύει πως μπορεί να αγγίξει αισθητικά τον δέκτη και χωρίς όλα τα επικίνδυνα παιχνίδια του.

Η αποκρυπτογράφηση έχει ως εξής: μεγαλώνουμε σε ένα κοινωνικό σύστημα για να γνωρίζουμε αυτά που το σύστημα θέλει. Μέσα του συστήματος είναι η εκπαίδευση και η ήδη εκπαιδευμένη οικογένεια. Θέτουμε από μικρά παιδιά δεδομένα, τα οποία δεν έχουμε αφεθεί να επεξεργαστούμε, επειδή αποστερούμαστε την ελευθερία να το κάνουμε και την πληροφόρηση να γνωρίζουμε. Μόνη ελπίδα απόδρασης είναι ο ψυχικός και σωματικός αυτοτραυματισμός προς την μεγάλη απόδραση. Ο Λάνθιμος ενεργεί σαν μεγάλος δημιουργός και δεν παρεκκλίνει ποτέ από την αλληγορική του δυναμική. Κάνει σινεμά για γερά στομάχια και δοκιμασμένα στην κοινωνική ανάλυση μυαλά, ξεσκαρτάροντας κάθε αδόκιμο «μέλος» με την οπτική πρόκληση.

Το σινεμά δεν υπάρχει μονάχα για να χαϊδεύει την κατεστημένη μας ύπαρξη. Όπως κι ολόκληρη η τέχνη, έχει ποικίλους μηχανισμούς και τάσεις και μπορεί να είναι από εραστής μέχρι επαναστάτης. Ποτέ, όμως, δεν κρίνεται με το πώς θα κάναμε εμείς ένα έργο, αλλά με αυτό που δίνει ο δημιουργός. Αλλιώς, θα αποζητούσαμε μονάχα στρατευμένη τέχνη. Τείνουμε να πιστεύουμε πως όλα είναι ομαλά στον σύγχρονο πολιτισμό μας κι αυτό που επιδοκιμάζονταν χθες, γιουχάρεται σήμερα ως προκλητικό. Στερούμε, έτσι, το δικαίωμα της έκφρασης, όχι στον καλλιτέχνη, αλλά στον εαυτό μας. Γιατί ο αληθινός καλλιτέχνης γνωρίζει εκ του προοιμίου ότι όταν το έργο του προβάλλεται δημοσίως, δεν ανήκει πλέον σε αυτόν. Κι εμείς αντί να το βλέπουμε ως ευκαιρία για περεταίρω ωρίμανση, το αναθεματίζουμε και πάμε στο ασφαλές. Μαζί ακυρώνουμε δημιουργούς του παρελθόντος που έκαναν κάτι αντίστοιχο στην εποχή τους, αλλά αυτούς δεν τους αγγίζουμε ανοιχτά, γιατί φοβόμαστε την έτοιμη κατακραυγή. Ας μάθουμε το τι θα πει πρόκληση στην τέχνη και πότε αυτή γίνεται απλά για την πρόκληση. Αλλιώς εξισώνουμε την τέχνη με ένα αγώνα κατς. Ξέρω ότι δεν απευθύνομαι, με αυτόν το διδακτικό τόνο, στο σύνολο των ανθρώπων που αγαπούν την τέχνη, αλλά κάνω έκκληση να σεβόμαστε την δημιουργία και να μην αποκρύπτουμε ότι απλά δεν μας πάει εξ όψεως ή την άλλη άποψη χωρίς να την βάλουμε σε εσωτερική διεργασία. Η αρετή δεν είναι ένας δρόμος που αρχίζει με ροδοπέταλα. Πρώτα μπαίνουμε στα αγκάθια…

Βαθμολογία: (3/5)

Σταύρος Γανωτής

---

Τετάρτη 26 Ιανουαρίου 2011

Σπίτι απομονωμένο στην εξοχή, με ψηλό φράχτη, στο οποίο ζουν πατέρας, μητέρα και τρία παιδιά ηλικίας περίπου 17-22 χρονών. Ο πατέρας είναι ο μόνος που βγαίνει από το σπίτι για την δουλειά του και τον εφοδιασμό. Τα τρία παιδιά δεν γνωρίζουν τίποτα για τον έξω κόσμο παρά μόνο μέσα από την εκπαίδευση τον γονιών: τα αεροπλάνα είναι ιπτάμενα μικρά παιχνίδια, ακριβώς στο μέγεθος ενός παιχνιδιού, τα ζόμπι κίτρινα λουλουδάκια, το μ…νί κάθε μεγάλη λάμπα, η γάτα ένα κακό θηρίο και η έξοδος από το σπίτι μπορεί να γίνει όταν πέσει ένας κυνόδοντας σου, κάτι που δύσκολα μπορεί να συμβεί. Ο πατέρας ανακουφίζει τις σεξουαλικές ανάγκες του γιού φέρνοντας κάποιες φορές μια υπάλληλό του, η οποία όμως εισάγει καινά δαιμόνια.

Η ταινία του Λάνθιμου δεν είναι ούτε μυθιστόρημα ούτε ποίημα αλλά ένα καθαρότατο δοκίμιο όπως π.χ. ο «Θείος από την Αμερική» του Αλέν Ρενέ. Στην πραγματεία του αυτή ο σκηνοθέτης μιλάει για το πώς η εξουσία οργανώνει μια εκπαίδευση, δομεί μια γλώσσα λειτουργίας μέσα στον κόσμο, τέτοια ώστε να εξυπηρετεί τις ανάγκες της, όπως κάθε φορά αντιλαμβάνεται αυτές τις ανάγκες. Ο πατέρας-πατριάρχης-θεός του συστήματος της ταινίας (που λειτουργεί ως μετωνυμία μιας ολόκληρης κοινωνίας) θεωρεί την οικογένεια ως ένα αυτοσκοπό και ταυτόχρονα κλειστό κύκλωμα που πρέπει να εκφράζει (και να εξυπηρετεί) απλά τον ...ίδιο. Τα παιδιά είναι δικά του, άρα δεν ανήκουν στους εαυτούς τους, οπότε πρέπει να παραμείνουν σταθερές «εικόνες». Από την άλλη στήνει μια κατάσταση στην οποία να χωράει ένα είδος αυτάρκειας και «ευτυχίας», που αποτελεί και το πιο έξυπνο στοιχείο της ταινίας – κάποιες αντιδράσεις που προκύπτουν, δεν ανατρέπουν το μικροσύμπαν του πατέρα, απλά δηλώνουν τις διαλεκτικές αντιθέσεις κάθε συστήματος που κάποτε θα οδηγήσουν σε αλλαγές. Η αλληγορία για ολόκληρη την κοινωνία (κι όχι κάποια «κακή» κοινωνία) και την μετατροπή της Ανάγκης σε Μεταφυσική, είναι προφανής. Επιπρόσθετα, η ψυχρή σκέψη δεν στεγνώνει το φιλμ. Απολαμβάνεις την αφήγηση και την εξέλιξη αυτής της σκέψης στις λεπτομέρειές της, ως αν ήταν μια ενδιαφέρουσα ταινία πλοκής. Το καλό δοκίμιο είναι μείγμα στοχασμού και τέχνης. Το κάπως απότομο, «άκομψο» τέλος, δεν αναιρεί την αξία της. Τα συμπεράσματα έχουν βγει.

Βαθμολογία: (4/5)

(0 κακή | μέτρια | ενδιαφέρουσα | καλή | πολύ καλή | αριστούργημα)

Χάρης Καλογερόπουλος

---

Τετάρτη 14 Οκτωβρίου 2009

Ο Κυνόδοντας αποτελεί μια αξέχαστη κινηματογραφική εμπειρία. Ωστόσο, προειδοποιώ τους θεατές-πελάτες της διασκεδαστικής κινηματογραφικής βιομηχανίας πως δε θα καλοπεράσουν. Και αυτό διότι η θέαση του είναι ιδιαίτερα επίπονη. Ο Λάνθιμος "γράφει" στην ουσία ένα δοκίμιο για τον καθημερινό φασισμό, παραθέτοντας μας μια κλασσική οικογενειοκρατική ιστορία. Μια ιστορία που σε πρώτο επίπεδο μπορεί να μοιάζει μεγεθυμένη, όμως σε καμία περίπτωση δε θα τη χαρακτηρίζαμε υπερβολική. Επίσης, η ταινία απέχει εξίσου πολύ απ`το να χαρακτηρισθεί κλειστοφοβική, παρά το ανάλογο DΝΑ του συγκεκριμένου θέματος. Και αυτό διότι ο έλληνας σκηνοθέτης αγκαλιάζει τη δραματουργία με μια λεπτή χιουμοριστική διάθεση, η οποία εξασφαλίζει άπλετο χώρο ελευθερίας στην ανάγνωση του θεατή.

Σε πρώτο και μοναδικό πλάνο έχουμε την πρωταγωνίστρια πενταμελή οικογένεια, την οποία συνθέτουν ο πατέρας-αφέντης, η συγκαταβατική, αλλά και κατευθυντήρια μητέρα, και τα τρία παιδιά: ένας γιος και δύο κόρες. Οικογένεια = μονωμένο σύστημα. Έχει διακριτά τείχη με το περιβάλλον, τα οποία είναι απαραβίαστα δια νόμου για τα νεαρότερα μέλη της. Το μονωμένο αυτό σύστημα χτίζεται αυστηρά απ`τους γονείς. Στο σπίτι, δηλαδή στο μονωμένο σύστημα, δεν υπάρχει τηλεόραση, ραδιόφωνο και οτιδήποτε θα μπορούσε να φέρει πληροφορίες του εξωτερικού περιβάλλοντος. Υπάρχουν μόνο βιντεοκασέτες, cds κλπ, που είναι αυστηρά επιλεγμένα από την κηδεμονεύουσα τάξη, η οποία επιπροσθέτως αποφασίζει απολυταρχικά για τη φύση των δραστηριοτήτων στις οποίες υποβάλει τα τέκνα της.

Η διαδικασία μόρφωσης, στην προκειμένη παραμόρφωσης, βρίσκεται αποκλειστικά στα χέρια των κηδεμόνων, οι οποίοι καθορίζουν μέχρι και του τελευταίου χιλιοστού τον αναπνεύσιμο αέρα των παιδιών τους. Το μονωμένο σύστημα σημαίνει μια αεροστεγή κατασκευή, που ακρωτηριάζει την αλληλεπίδραση με την πραγματικότητα. Τα τέκνα παραμορφώνονται απαρέγκλιτα -η παραμόρφωση συνίσταται στην απόσταση του συστήματος με την πραγματικότητα- σύμφωνα με τις αρχές του μονωμένου συστήματος που ακούσια τα περιβάλλει. Έτσι η φασιστικά ελεγχόμενη ενηλικίωση αποτελεί μια διεστραμμένη διαδικασία εκπαίδευσης, που έχει άκρως διαλυτικό χαρακτήρα για τον δέκτη. Τα παιδιά καλλιεργούνται ως άψυχη ύλη, η πνευματική ελευθερία και οι ιδιαιτερότητες τους καταποντίζονται, και τελικά πλάθονται σαν πηλός με το σχήμα των γονεϊκών διαταγών. Πολύ εύστοχα ο Λάνθιμος παρομοιάζει την ανθρώπινη εκπαίδευση με αυτή των σκύλων, καθώς και στις δύο περιπτώσεις παραβλέπεται η έμψυχη φύση του εκπαιδευόμενου.

Ο πατέρας-αφέντης, και φαλλοκράτης όπως αποδεικνύεται, θα παραβεί τους κανόνες του μονωμένου συστήματος για μια και μόνο περίπτωση. Για την εισαγωγή θηλυκού "αντικειμένου" που θα ικανοποιεί τις σεξουαλικές ανάγκες του γιου του. Όμως και η Χριστίνα, το σεξουαλικό αντικείμενο, θα κριθεί ως επικίνδυνο καθώς μόνο και μόνο με την παρουσία της φέρει τα μέλη της οικογενείας απέναντι σε κάποια ταυτοτικά στοιχεία του υπαρκτού κόσμου. Σε κάποια ερεθίσματα που έχουν κριθεί ακατάλληλα από την κεφαλή του μονωμένου συστήματος. Έτσι η Χριστίνα θα γνωρίσει παραδειγματική τιμωρία. Δια νόμου, και δια ροπάλου!

Όμως εσύ ενήλικε θεατή μην εφησυχάζεις! Το μονωμένο σύστημα στο οποίο αναφέρεται ο Λάνθιμος δεν έγκειται αποκλειστικά σε γυάλινες σφαίρες που εσωκλείονται τα ανήλικα τέκνα. Μπορεί και συ να είσαι παγιδευμένος! Παγιδευμένος πίσω απ`τα τείχη της απαράλλακτης καθημερινότητας σου. Μιας καθημερινότητας με μηδαμινές εισροές και εκροές. Καταδικασμένος να διαμορφώνεσαι καταναγκαστικά και αποκλειστικά απ`το στατικό περιβάλλον στο οποίο έχεις βυθιστεί. Ο άνθρωπος μορφώνεται αναπόφευκτα ως το πρόσωπο απ`το σύστημα που εκούσια ή ακούσια (εξ)υπηρετεί. Και με τον όρο σύστημα αναφέρομαι στο πεπερασμένο και οριοθετημένο περιβάλλον του κάθε οργανισμού.

Ουσιαστικά ο Λάνθιμος καταγγέλλει μια ζωή δίχως έρωτα. Ως έρωτα δεν αναφερόμαστε στην πράξη της συνουσίας. Ως έρωτα αναφερόμαστε σε μια ευρύτερη διαδικασία πνευματικής συνδιαλλαγής. Βιωματικής ψηλάφησης του μη πεπερασμένου περιβάλλοντος. Μια διαδικασία ατέρμονης έκθεσης και αλληλεπίδρασης με το απέραντο τοπίο της πνευματικότητας. Ως έρωτα αναφέρουμε την πνευματική συνουσία, αυτή που μας επιτρέπει να προσαρτούμε διαρκώς νέους τόπους εντός μας, και μαζί τους να διευρύνουμε το φάσμα της "όρασης" μας. Αντ`αυτού έχουμε παραδοθεί εθελούσια σε μια ανέραστη και κομπιουτεραρισμένη ζωή. Σ`έναν αυτοπεριοριστικό ατομικό εγκλεισμό. Σε μια ζωή ανήδονων εκσπερματώσεων, όπου το μειδίαμα εμφανίζεται σαρκαστικά στα χείλη της ηδονής, που παραμένει πεισματικά ανέγγιχτη.

Άλλη μια αιχμηρή και υπόγεια αναφορά του Λάνθιμου αμαυρώνει και τη φύση της ελιτιστικής Τέχνης, η οποία δίνοντας όρκους ποιότητας και ασπροδοντικής πανευδαιμονίας λειτουργεί καθησυχαστικά και συντηρητικά ως προς το κατεστημένο. Καθώς η δογματική αναγνωρισιμότητα της προάγει μια εξίσου πνευματική στασιμότητα. Η ελιτιστική Τέχνη ριζώνει έτσι σε λιμνάζοντα ύδατα. Σε αυτά που την έχει τοποθετήσει η κοινότητα με την απολυτότροπη κατάθεσή της. Σαφώς και ο Λάνθιμος δεν αναφέρεται στην φύση της Τέχνης αυτής καθ`αυτής, αλλά στην στατική μεταχείριση που γνωρίζει από την απαίδευτη κοινωνία.

Ο Κυνόδοντας είναι μια ανεπανάληπτη κινηματογραφική εμπειρία. Η σκηνοθεσία βαδίζει σε πειραματικούς ατράπους, έχοντας ωστόσο το κέντρο βάρους της εστιασμένο στην καλή Ευρωπαϊκή σχολή. Τα κάδρα τεμαχίζουν τους ήρωες στα πλαίσια της διαμόρφωσης του κινηματογραφικού χώρου. Τόσο βάναυσα όσο τεμαχίζεται η ατομική ιδιαιτερότητα από τον απολυταρχικό φασισμό. Η φόρμα, παρότι παρουσιάζει υπερεαλιστικά στοιχεία, είναι προσηλωμένη στο ρεαλισμό. Η απειλιτική ατμόσφαιρα της πρωταγωνιστικής φασίζουσας νοοτροπίας οπτικοποιείται με στατικά πλάνα, μακρές σιωπές και βιαίες σκηνές. Ενώ και οι ερμηνείες, ακολουθώντας την ίδια κατεύθυνση, είναι εξαιρετικές. Με αποκορύφωμα τους δύο νεαρούς γυναικείους ρόλους που υποδύονται η Αγγελική Παπούλια και η Μαίρη Τσώνη.

Βαθμολογία: (9/10)

Γιώργος Ευθυμίου

---

Τετάρτη 9 Δεκεμβρίου 2009

Κυνόδοντας: είδος δοντιού στα θηλαστικά.
Κυνόδοντας: τα δεσμά της χειραγώγησης, ίσως τα δεσμά της αστικής κοινωνίας, ίσως οι προσωπικοί μας δαίμονες (σίγουρα ότι μας εμποδίζει να είμαστε πραγματικά ελεύθεροι).

Ο Κυνόδοντας με την πρώτη του σκηνή απευθύνεται στο κοινό του προειδοποιώντας και ίσως απειλώντας το ότι θα δοκιμάσει και ίσως θα εξαντλήσει τις πνευματικές του αντοχές. Και ναι τα καταφέρνει! Είναι σίγουρα μια ιδιαίτερη ταινία, ίσως και δύσκολη, μια ταινία που επιδέχεται ποικίλες αναγνώσεις κι ακόμη περισσότερες συζητήσεις. Αυτό, όμως, είναι και το μεγάλο στοίχημα που βάζει και κερδίζει ο Λάνθιμος: να κάνει τον καθένα να δει την ταινία με τα δικά του μάτια. Σίγουρα θα σας κάνει να διαφωνήσετε, να προβληματιστείτε, αλλά κυρίως να σκεφτείτε...

Το μοναδικό μειονέκτημα της ταινίας είναι ότι έχει τη «στάμπα» του νέου δημιουργού (ενός δημιουργού σαφέστατα ικανού) ο οποίος, όμως, καταβάλει μια υπερπροσπάθεια για να εντυπωσιάσει το κοινό του. Επιδίδεται, λοιπόν, σε μια άνευ προηγουμένου σώρευση συμβολισμών που από ένα σημείο και μετά με έκαναν να λησμονήσω και σχεδόν να χάσω το βασικό νόημα της ταινίας.

Για να μην αδικήσω, όμως, ούτε την ταινία, ούτε τον Γιώργο Λάνθιμο, θεωρώ ότι η ταινία θα καταφέρει (τουλάχιστον) να εντυπωσιάσει και τον πιο απαιτητικό θεατή.

Βαθμολογία: (3.5/5)

Σοφία Γουργουλιάνη

---

Δευτέρα 14 Δεκεμβρίου 2009

Η ταινία Κυνόδοντας είναι ένα κάποιο βλέμμα στο θεσμό της οικογένειας. Με τη χρήση ποικίλων συμβολισμών, που ακροβατούν ανάμεσα στην πραγματικότητα και τον υπερρεαλισμό, ο θεατής εισάγεται σε μια νέα πραγματικότητα, η οποία οροθετείται από τον δημιουργό Γιώργο Λάνθιμο. Η αποστασιοποιημένη σκηνοθετική ματιά, χρήζει το θεατή αμέτοχο, ηδονοβλεψία παρατηρητή μιας παράξενης για τα δεδομένα του, οικογενειακής υπόθεσης. Η ιστορία έχοντας πολλά επίπεδα ανάγνωσης προβληματίζει όχι μόνο ως προς την ερμηνεία της, αλλά και ως προς το κατά πόσο εξελίσσεται, καθώς πολλά ερωτήματα μένουν αναπάντητα ως το τέλος.

Παρόλα αυτά η εικόνα, η οποία είναι τεχνικά άρτια και καλλιτεχνικά προσεγμένη σε πολύ μεγάλο βαθμό, κεντρίζει το βλέμμα του θεατή. Το floral 70s décor λειτουργεί ως εξαιρετική αντίθεση στην πλοκή, ενώ οι ερμηνείες κυρίως των 3 παιδιών είναι πολύ δυνατές... Η ταινία αναμφισβήτητα χαράζει ένα νέο δρόμο και δημιουργεί ελπίδες για τυχόν αλλαγές στο κινηματογραφικό τοπίο της Ελλάδας. Από την άλλη υπάρχουν κάποιες σκηνές, των οποίων η βασική λειτουργία είναι η πρόθεση του σκηνοθέτη να σοκάρει, ενώ τα ευρήματα φαίνεται να χρησιμοποιούνται σε τόσο μεγάλο βαθμό με στόχο να καλύψουν τα κενά της αφήγησης.

Ελιζαμπέττα Ηλία – Γεωργιάδου

Αυτή τη στιγμή δεν είστε συνδεδεμένος. Συνδεθείτε ή κάντε εγγραφή για να σχολιάσετε.