---

Double Indemnity (1944) - Μεταφρασμένος Τίτλος: Με Διπλή Ταυτότητα - Γνωστό και ως: Κολασμένη Αγάπη
Νουάρ | 107' |
	Χρώμα: Ασπρόμαυρο Ήχος: Mono Γλώσσα: Αγγλικά
	Δημοτικότητα: n/a Αξιολόγηση:    (8.17/10) Aντιφατικότητα ψήφων:
- Υπότιτλος: Είναι έρωτας και φόνος από την πρώτη ματιά! - Gallery:

---

- Κριτική από το Cine.gr:

Τετάρτη 9 Αυγούστου 2006

Double Indemnity: Μόνη επιλογή μας το μαύρο

“On the dresser is the pistol, in the chamber are the blanks/
in her pocket are the bullets, with his name upon the shanks”
Peter Hammill, Film Noir

Πόσο συναρπαστική μπορεί να είναι μια ταινία με κεντρικό ήρωα έναν ασφαλιστή; Όταν η ταινία λέγεται Double Indemnity, αυτός ο ασφαλιστής ονομάζεται Walter Neff (Fred MacMurray) και το αντικείμενο του πόθου του Phyllis Dietrichson (Barbara Stanwyck), όταν ο Billy Wilder βρίσκεται, νέος ακόμα, πίσω από τις κάμερες και ο Raymond Chandler διασκευάζει για το σελιλόιντ την ομώνυμη νουβέλα του James M. Cain, το τελικό αποτέλεσμα είναι ένα φιλμ - ορόσημο. Η υπόθεση σήμερα ακούγεται απελπιστικά γνώριμη: Η νεαρή γοητευτική σύζυγος συνωμοτεί με τον εραστή της ώστε να απαλλαγούν οριστικά από την παρουσία του συζυγού και να πλουτίσουν εισπράττοντας τα χρήματα της ασφάλειας. Όπως όμως συμβαίνει συνήθως, κανένα έγκλημα δεν είναι τέλειο…

Το τέλειο στην περίπτωση του Double Indemnity έγκειται στην παραδειγματική περιγραφή ενός κινηματογραφικού όρου: Το φιλμ νουάρ (στην ακριβή του μετάφραση, το ‘μαύρο φιλμ’), πρωτοεισάγεται στη σινεματική διάλεκτο το 1946: Έτσι ονομάζει και χρωματίζει ο Γάλλος κριτικός Nino Frank μία σειρά ταινιών Χολυγουντιανής παραγωγής στις αρχές της δεκαετίας του ‘40 που βρίσκουν διανομή στο Παρίσι μόλις μετά το πέρας του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. (Ο ίδιος ο όρος αποτελεί ευθεία αναφορά στο roman noir, όπως συνήθιζαν να αναφέρονται και πάλι οι Γάλλοι κριτικοί της λογοτεχνίας το 18ο και 19ο αιώνα στο Βρετανικό Γοτθικό μυθιστόρημα). Το αρχικό δείγμα στο οποίο περιορίζεται ο Frank απαρτίζεται από το The Maltese Falcon / Γεράκι της Μάλτας (1941), το Laura (1941), το Murder, my Sweet (1944), και ασφαλώς το Double Indemnity (1944). Ωστόσο στα επόμενα χρόνια το δείγμα θα αμβλυνθεί τόσο, ώστε η μικρή λέξη‘νουάρ’ θα διασταλεί σαν κάθε θερμό σώμα: Γι’ άλλους, θα συνοψίσει ένα νέο κινηματογραφικό είδος (genre), γι’ άλλους θα περιγράψει απλώς μια στυλιστική εμμονή ή και ανανεωτική κινηματογραφική τεχνική, γι’ άλλους θα σηματοδοτήσει μια αντάρτικη τάση μέσα στην ίδια την Αμερικάνικη κινηματογραφική βιομηχανία, και για τους περισσότερους θα εκφράσει μεταφορικά τη σκοτεινή διάθεση, τον πεσσιμισμό και την αποξένωση- στα όρια της μισανθρωπίας- της Μεταπολεμικής περιόδου.

Το Double Indemnity δεν είναι απλώς μια κλασική ταινία: Είναι με διαφορά το αρχέτυπο φιλμ νουάρ γιατί στο μαύρο του συγκλίνουν όλες οι παραπάνω αποχρώσεις. Από εδώ ξεκινούν όλα, εδώ κάνουν επίσημη πρεμιέρα τα κινηματογραφικά στοιχεία που στο μέλλον θα καθορίσουν το είδος: Η φιγούρα της femme fatale ως αντίπαλο δέος σε αυτή του macho πλην ευάλωτου αρσενικού. Η αφήγηση σε φλάσμπακ, που ξεκινάει όταν τα γεγονότα έχουν τετελεστεί και ο ήρωας ψάχνει στο παρελθόν του έξοδο διαφυγής από το ζοφερό παρόν. Το voice-over που υπενθυμίζει διαρκώς τη σχετικότητα της αφήγησης, και καταρρίπτει το μύθο της αντικειμενικότητα της παραδοσιακής Χολυγουντιανής συνταγής. Οι λήψεις που χαράσσουν μια περίεργη γεωγραφία και καθιστούν τους ήρωες παίκτες ενός προκαθορισμένου παιχνιδιού. Οι κλειστές φόρμες που χτίζουν μια κλειστοφοβική ατμόσφαιρα. Ο εξπρεσσιονισμός του υψηλού ασπρόμαυρου κοντραστ. Οι χαμηλοί φωτισμοί που ρίχνουν φως στο σκοτεινό δεσμό που ενώνει τη σεξουαλικότητα με το θάνατο. Δολοφονικές (κυριολεκτικά και μεταφορικά) ατάκες στο διαλογικό μέρος. Και τόσα άλλα εθιστικά μοτίβα, από το τσιγάρο που αργοσβήνει ως το βραχιολάκι στο γυμνό αστράγαλο.

Ο τίτλος (Διπλή Αποζημίωση) προδίδει και τη βασική δομή του φιλμ: Ακόμα κι αν οι άνθρωποι ζουν μόνοι, όλα γύρω και μέσα τους είναι οργανωμένα σε ζεύγη αντιθέτων. Η γυναίκα είναι διπρόσωπη, πότε δόλια dominatrix και πότε αδύναμη γυναίκα που κρέμεται σε κάθε περίπτωση από έναν άντρα. Το αντεστραμμένο είδωλο μιας νοικοκυράς σε απόγνωση. Ο άντρας είναι μεν ο εργατικός κουβαλητής και ενίοτε ο δυναμικός καιροσκόπος, αλλά μπορεί να λυγίσει από την ενσάρκωση μιας φαντασίωσης του. Το βαθύ μάυρο κάνει κοντράστ με το λευκό. Το καλό του ενός ήρωα ταυτίζεται με το κακό ενός άλλου. Και αν αυτή η σχηματοποίηση ακούγεται στερεότυπη και ξεπερασμένη, ο κυνισμός του φινάλε δύσκολα θα αφήσει καποιον ασυγκίνητο. Το κακό είναι σύμφυτο με το ανθρώπινο. Ο Παρμενίδης που είχε την ίδια αναζήτηση με τα δίπολα εικοσιέξι αιώνες πριν, πίστευε στο θετικό και τον αρνητικό πόλο. Στο καλό και το κακό. Στον νουάρ κόσμο του Wilder, το σύμπαν είναι απλώς σκάρτο, ελαττωματικό. Λάθος του κατασκευαστή. Και χωρίς εγγύηση επιστροφής.



Αυτό δε σημαίνει πως το Double Indemnity είναι απλώς ένα μάθημα κινηματογραφικής ιστορίας - ή και της Παγκόσμιας Ιστορίας, μιας που οι κατά τόπους θεωρητικοί επιμένουν να τη διαβάζουν ως μια αλληγορία για την απαρχή της παρακμής της Αμερικανικής Αυτοκρατορίας. Είναι ο ρόλος του θεατή που δεν θα είναι πια ποτέ ο ίδιος. Το βλέμμα του θεατή δεν είναι πλέον αγνό, αντικειμενικό, αποστασιοποιημένο, αδιάφορο, ή έστω πονηρό, υποψιασμένο, σκοποφιλικό. Από το πρώτο κιόλας πλάνο του φιλμ, ο θεατής αναγκαία ταυτίζεται με το δολοφόνο, ακολουθεί το βλέμμα του, τη σκέψη του, τις κινήσεις του. Αυτή η αμοράλ έμπνευση του Wilder θα προδιαγράψει πως κάθε θεατής είναι ένας μικρός δολοφόνος σαν τον Γουώλτερ: Είναι αυτός που θα αποπλανηθεί, θα περιφρονήσει την καθημερινότητά του, θα μαζέψει τα στοιχεία, θα καταστρώσει στο μυαλό του ένα σχέδιο, θα εγκαταλείψει κάποτε τον νοερό κόσμο των ιδεών και πριν τους τίτλους τέλους θα θυσιάσει κάτι, έχοντας ως μόνο κίνητρο και απώτερο στόχο την απόλυτη απόλαυση. Ιδού το τέλειο έγκλημα.

Βαθμολογία: (9/10)

Γκέλυ Μαδεμλή (It`s a Classic!)

---

Δευτέρα 20 Μαΐου 2009

Με Διπλή Ταυτότητα (Double Indemnity, 1944)
Ξεκινάμε καταρχάς με το μεταφρασμένο τίτλο: Double indemnity = με διπλή ταυτότητα! Μπέρδεψαν μάλλον το identity (ταυτότητα) με το indemnity (αποζημίωση). Εντάξει, λογικό είναι να μπερδευτείς, θα πείτε... αν είσαι άσχετος! Υπάρχει και μια πιο παλιά μετάφραση του τίτλου: κολασμένη αγάπη. Αυτό μάλιστα, είναι πιο κοντά στην υπόθεση μας! Η οποία θέλει έναν ασφαλιστή να γνωρίζεται με μια ωραία και τσαχπίνα κυρία, να ερωτεύονται και μετά να σχεδιάζουν να δολοφονήσουν τον άντρα της κυρίας για να εισπράξουν τις αποζημιώσεις (διπλή παρακαλώ, όπως λέει ο τίτλος, αν πεθάνει σε ατύχημα).

Η ταινία —όπως αποδείχθηκε αμέσως, με το που πρωτοπροβλήθηκε το 1944— δημιουργήθηκε από τα καλύτερα υλικά: βασίστηκε σε μια πολύ καλή νουβέλα του James Cain, το οποίο έγινε σενάριο από τον ίδιο τον Billy Wilder και τον συγγραφέα Raymond Chandler, μουσική από τον Miklós Rózsa και τους ηθοποιούς Barbara Stanwyck, Fred MacMurray, Edward G. Robinson στην καλύτερη τους στιγμή! Το αποτέλεσμα ήταν η δημιουργία του αρχετυπικού film-noir· η ταινία που έγινε το μέτρο σύγκρισης για όλες τις επόμενες! Περιττό να αναφερθούμε στην εκπληκτική σκηνοθεσία, στα ευρύματα για να περάσει ο Wilder, από τη λογοκρισία της εποχής, τον εν ψυχρώ φόνο και σεξ επί της οθόνης. Περιττό να αναφερθούμε στη χημεία των πρωταγωνιστών ή στις απίστευτες ατάκες που εξαπολύουν. Περιττό να συνεχίσω να γράφω για αυτήν την ταινία που έχουν ειπωθεί και γραφεί τόσα πολλά. Απλά δείτε την (και όσοι την έχουν/έχουμε ήδη δει, ευκαιρία να την ξαναδείτε/δούμε)!

Ζήσης Μπαρτζώκας (5Χ5 on Classics by Zisis: Noir Time)

Αυτή τη στιγμή δεν είστε συνδεδεμένος. Συνδεθείτε ή κάντε εγγραφή για να σχολιάσετε.