---

Night and the City (1950) - Μεταφρασμένος Τίτλος: Η Νύχτα και η Πόλη
Νουάρ | 101' |
	Χρώμα: Ασπρόμαυρο Ήχος: Mono Γλώσσα: Αγγλικά
	Δημοτικότητα: n/a Αξιολόγηση:    (8.50/10) Aντιφατικότητα ψήφων:
- Gallery:

---

- Κριτική από το Cine.gr:

Τρίτη 31 Μαρτίου 2009

Η σκιά που σκίζει το πρόσωπο…

Πολύ σπάνια στον κινηματογράφο ένας τίτλος κατατοπίζει σε τόσο μεγάλο βαθμό την καρδιά μιας ταινίας. Η νύχτα σημαδεύει την δημιουργία του Dassin αφού είναι γυρισμένη κατά καταλυτικό ποσοστό στα σκοτάδια της, ενώ η πόλη είναι το Λονδίνο, που ψυχογραφείται σαν να είναι ένας ζωντανός χαρακτήρας. Και τα δύο είναι φυσικά αποτελέσματα του κυνηγιού μαγισσών, που έδιωξε τον σκηνοθέτη από τις ΗΠΑ. Το σκοτάδι της εξορίας στην ψυχή του και η πόλη που του έδωσε άσυλο, η νέα Γη της Επαγγελίας του.

Η Νύχτα και η Πόλη είναι ένα από τα χαρακτηριστικότερα και καλύτερα φιλμ-νουάρ που βγήκαν ποτέ σε σελιλόιντ. Ο Jules Dassin το βλέπει σαν ένα ξαναδιάβασμα του Ο Δράκος του Ντίσελντορφ, μόνο που αυτήν την φορά ο ήρωας είναι αθώος, όπως ένοιωθε κι ο ίδιος ο σκηνοθέτης, μετά τον διωγμό του από τις ΗΠΑ. Το λαϊκό δικαστήριο είναι πλέον στημένο και οι 1000 λίρες της αμοιβής αντιστοιχούν σε τριάντα αργύρια. Ο Richard Widmark αναπαράγει μια τραγική φυσιογνωμία βγαλμένη τόσο από τα σημεία των καιρών του, όσο και από την αρχαία ελληνική τραγωδία. Είναι ένα πιόνι μιας προγεγραμμένης μοίρας, τόσο σκληρής όσο και άδικης.

Το Λονδίνο σκιαγραφείται σαν ένας σκοτεινός ήρωας, με τους δικούς του νόμους, τους δικούς του ανθρώπους, την κρυμμένη του μιζέρια. Εδώ δεν επικρατεί το αμερικανικό όνειρο κι ο καθένας ξέρει την λούμπεν θέση του. Μονάχα ο κεντρικός ήρωας βρίσκεται σε λάθος μέρος, ένας καλλιτέχνης χωρίς τέχνη, ένας ονειροπόλος… που δεν κοιμάται τα βράδια ώστε να ονειρευτεί σωστά. Και ένας δικός μας Έλληνας διήκει τον υπόκοσμο κι εφαρμόζει το λαϊκό δίκαιο, κρατώντας το χρήμα. Ο γέρος πατέρας του δεν μπορεί να παίξει με τους - στημένους - κανόνες του γιου του και πληρώνει το τίμημα της καθαρότητας του. Εδώ στο νυχτερινό Λονδίνο δεν χωράει το ελληνικό φιλότιμο. Εδώ στο νυχτερινό Λονδίνο δεν φτουράει η αγάπη. Εδώ βασιλεύουν οι σκιές…

Ο Dassin, πάλι επηρεασμένος από το σινεμά του Fritz Lang και των άλλων Γερμανών των 1920, παίζει ένα ανορθόδοξο παιχνίδι με την κάμερα. Στραβώνει την ορθότητα των γωνιών και πλάθει δωμάτια απειλής ή απλά «άλλης» λογικής. Οι σκιές ζωγραφίζουν πάνω στα πρόσωπα μια δική τους ψυχοσύνθεση, τους δικούς τους νόμους, την νίκη τους επί του φωτός. Προκαταβάλουν διαθέσεις, προλέγουν σαν προφήτες τα μέλλοντα, γράφουν στην ψυχολογία του ερμηνευτή και του θεατή. Μα αλίμονο, κανείς από τους ήρωες δεν διακρίνει την απειλητική σκιά στο πρόσωπο του. Ίσως γιατί νομίζει ότι το φυσιολογικό είναι να ζεις νύχτα, σαν τα βαμπίρ και όχι μέρα, όπως η κοπέλα που αγαπάει τον κεντρικό ήρωα, φωτεινή αντίθεση σε ένα καζάνι που βράζει…

Κριτική Σύνοψη
Μπορεί το φιλμ-νουάρ να επεξεργάστηκε εκτενέστερα από τους Αμερικανούς, εξυψώθηκε όμως σε ευρωπαϊκό έδαφος, αν θυμηθούμε και τον Δράκο του Ντίσελντορφ ή τον Τρίτο Άνθρωπο. Μαζί με αυτά τα δύο στην κορυφή, η Νύχτα και η Πόλη μπλέκει τον γερμανικό εξπρεσιονισμό και το νουάρ, αναπαράγοντας απλά ένα αριστούργημα. Υπάρχει μεγάλη δόση συμβολισμού, αλλά και προσωπικά φαντάσματα του Dassin κρυμμένα πίσω από τα σκοτεινά, ανορθόδοξα πλάνα. Ο Richard Widmark ερμηνεύει όπως ποτέ, περιτριγυρισμένος από έναν πολυπρόσωπο θίασο δαιμόνων και αγγέλων, ως το προγεγραμμένο τραγικό φινάλε, καθαρτήριο για νεκρούς και ζωντανούς. Μια ταινία σταθμός του είδους της, μια ταινία επίδειξη σκηνοθετικής δεινότητας, ένα σενάριο δαιδαλώδες και υπερβατικό, ένα έργο τέχνης…

Βαθμολογία: (4.5/5)

Σταύρος Γανωτής

---

Πέμπτη 29 Μαΐου 2008

Ο Jules Dassin γυρνάει το αρχετυπικό film noir και μία από τις καλύτερες ταινίες της καριέρας του. Συνταιριάζοντας τις επιρροές που δέχθηκε από τον εξπρεσιονισμό – ειδικά σε ότι αφορά το φωτισμό - και το στυλιζάρισμα των κάδρων των φιλμ νουάρ, γεννά μία απειλητική διάθεση και δημιουργεί μία υπέροχα κλειστοφοβική ατμόσφαιρα. Η ταινία είναι η πρώτη που γυρίζει ο σκηνοθέτης μετά που αναγκάζεται να εγκαταλείψει την Αμερική λόγω των πολιτικών του πεποιθήσεων και της Μαύρης Λίστας και ο Dassin επικοινωνεί ηθελημένα ή άθελα, το τραύμα του μέσα από τον πεσιμισμό που διακατέχει την ταινία Η ταινία αποτελεί σταθμό και στη φιλμογραφία της Gene Tierney που δίνει μία αποκαλυπτική ερμηνεία σε ένα ακόμη δυνατό νουάρ μετά την περίφημη Laura της.

Βαθμολογία: (8/10)

Άλκηστις Χαρσούλη

---

Τρίτη 17 Ιουνίου 2008

Πρόκειται για την πρώτη ταινία σε μη Αμερικάνικο έδαφος, ένα πραγματικό αριστούργημα, από τον Jules Dassin ο οποίος βρέθηκε εξόριστος στο Λονδίνο ελέω του Μακαρθικού καθεστώτος. Πρόκειται για μια από τις κορυφαίες του ταινίες, αν όχι την κορυφαία, που προσωπικά θα την έβαζα να κονταροχτυπηθεί με το Brute Force.

Ο Φαμπιάν είναι ένας παλιάτσος της νύχτας. Ένας άυπνος ονειροπόλος, ένας απένταρος επιχειρηματίας, ένας καλλιτέχνης δίχως Τέχνη. Σαν αδέσποτο περιπλανιέται στους αφιλόξενους δρόμους του Λονδίνου μέχρις που συλλαμβάνει μια καλοδουλεμένη ιδέα. Υπό την στήριξη του κορυφαίου παλαιστή της εποχής (Γκρεγκόριους) θα επιχειρήσει να ελέγξει όλους τους αγώνες πάλης στην πόλη. Τα μεγαλόπνοα σχέδια του και τα πολλά ανοίγματα, παρά τα ευφυή τεχνάσματα του, θα τον φέρουν απέναντι από έμπειρους "απατεώνες" και τοκογλύφους της νύχτας. Και το κυνηγητό αρχίζει...

Η πόλη του τίτλου είναι το Λονδίνο. Το Λονδίνο που θα μπορούσε να είναι το Λος Άντζελες, το Παρίσι και οποιαδήποτε άλλη πόλη στον κόσμο. Η νύχτα είναι μια νύχτα όπως όλες. Και επιβάλλει τους δικούς τις σκοτεινούς κανόνες. Ο Φαμπιάν(που υποδύεται στην ερμηνεία της ζωής του ο Richard Widmark) ζει μες στην νύχτα. Δεν μπορεί να ξεφύγει από αυτό τον κόσμο, θα παίξει μέσα σε αυτόν και θα κυνηγηθεί μέχρι τέλους. Έχει την γυναίκα του, την εκπληκτική Gene Tierney που αποδεικνύει πως όσο μικρός και αν είναι ο ρόλος αρκεί λίγη από την μαγική σκόνη της για να τον κάνει σπουδαίο. Έχει την γυναίκα του λοιπόν, τη δεδομένη αγάπη της. Δεν του αρκεί, θέλει κάτι παραπάνω. Όλοι οι χαρακτήρες θέλουν κάτι παραπάνω. Το χρήμα, το τσαλακωμένο και αιματοβαμένο χρήμα των νουάρ. Ο πολυπόθητος και ο απαγορευμένος καρπός. Πολύ λίγοι μπορούν να το `χουν. Μόνο αυτοί που πατούν δυνατότερα στα κινουμένως κατασπαρακτικά εδάφη της νύχτας. Οι υπόλοιποι απλά θα γίνουν τα θύματα τραγικών ιστοριών, και τα πινέλα σε αυτή την κατάμαυρη απαισιόδοξη ατμόσφαιρα της ταινίας.

Και δεν είναι λίγοι οι τρόποι που θα βρει ο Dassin να οπτικοποιήσει αυτή την γενικότερη απαισιοδοξία. Από την έκβαση που δίνει στα δημιουργήματα του, τους χαρακτήρες, ως τις προσεκτικά συμβολικές σκηνές. Η φιλοδοξία απέναντι στην θεμελιωμένη επιτυχία πάντα βρίσκει νικήτρια την δεύτερη. Η ευφυΐα δεν έχει καμία τύχη απέναντι στη δολιότητα. Και η μόνη αμοιβή αυτού του έκφυλου κόσμου είναι το άπιαστο χρήμα. Και φτάνουμε στο αποκορύφωμα των συμβολισμών με τη σκηνή της πάλης. Εδώ ο σκηνοθέτης θα βάλει στην παλαίστρα προσωποποιημένα το χθες(το αγνό) με το αύριο(πανούργο). Η μάχη εδώ είναι δίκαια. Αλλά ακόμα και αν τη μάχη κερδίσει το χθες θα είναι μόνο για την ύστερη και καθολική επικράτηση του αύριο σε αυτόν τον νέο(απεχθές κόσμο που χτίζεται). Η αφήγηση είναι άλλοτε παράλληλη και άλλοτε γραμμική. Ο ρυθμός είναι ταχύτατος και μας οδηγεί στην τελική εκτίναξη της ιστορίας σε ένα κυριολεκτικά καταιγιστικό φινάλε. Στο Night and the City ο Αμερικάνος δημιουργός καταφέρνει να μετριάσει ακόμα και τον ευδιάκριτο μελλοδραματισμό που είχαμε στις κρίσιμες σκηνές άλλων ταινιών, χωρίς ωστόσο να καταφέρει να τον εξαλείψει πλήρως. Ίσως πρόκειται για το μοναδικό ψεγάδι που μπορούμε να βρούμε σε αυτό το κινηματογραφικό κόσμημα. Πάντως παρά το κατάμαυρο της ταινίας ο δημιουργός θα αφήσει μια λευκή λύση. Παρ` ότι εμφανώς επηρεασμένος από το φιλοσοφικό ρεύμα του υλισμού, με την κάτασπρη παρουσία της ανθρώπινης Gene Tierney και τον ιδεαλισμό διάχυτο πάνω της, θα υπονοήσει την ευτυχία μακρυά από τα πλαίσια αυτού του διαμορφωμένου κόσμου...

Όμως η μεγαλύτερη επιτυχία της ταινίας οφείλεται στο αισθητικό κομμάτι. Οι επιρροές από το εξπρεσιονιστικό ρεύμα είναι ξεκάθαρες. Με την σκηνοθεσία που με τα ακανόνιστα πλάνα και την αριστουργηματική, κατά Orson Welles, χρήση του βάθους πεδίου επιτυγχάνει μια νοσηρή ατμόσφαιρα, σκοτεινή, υποχθόνια που έρχεται σε πλήρη ταύτιση με την κεντρική ιδέα του κειμένου. Η καλλιτεχνική διεύθυνση επίσης έχει συμβάλλει τα μέγιστα. Από τα κουστούμια ως το μακιγιάζ, με τραγόμορφα πρόσωπα εφάμιλλα του ύστερου cinema του Lynch, αποδεικνύει το καταλυτικό της αισθητικής επιμέλειας στο χτίσιμο της ατμόσφαιρας. Έτσι οι μορφές των προσώπων και των αντικειμένων καταφέρνουν να φεγγίζουν αχνά, μες στα κατάμαυρα σκηνικά, αλλότρια χαρακτηρολογικά νοήματα που διαστέλλουν την εφιαλτική εμπειρία του θεατή.

Για να κλείσω το κείμενό μου θέλω να πω πως εμείς οι θεατές είχαμε την τύχη ενός καταλυτικού συνδυασμού. Δεν υπήρχε πιο κατάλληλη στιγμή για να πάρει στα χέρια του ο

Jules Dassin ένα σενάριο σαν αυτό της νουβέλας του Gerald Kersh. Γιατί έτσι κατάφερε σχεδόν ένα αυτοβιογραφικό αριστούργημα, αναλογιζόμενοι τον δικό του κατατρεγμό στον κόσμο του κινηματογράφο...

Βαθμολογία: (9/10)

Γιώργος Ευθυμίου

---

Δευτέρα 25 Μαΐου 2009

Καημένος μικροαπατεώνας προσπαθεί σε όλη του ζωή να πετύχει την καλή, αλλά η τύχη τού γυρίζει συνέχεια την πλάτη. Καταχρεωμένος και απένταρος, καταφέρνει και πείθει έναν ονομαστό παλαιστή να παλέψει υπό τη δικιά του (ανύπαρκτη) εταιρεία. Ψάχνοντας για την απαραίτητη χρηματοδότηση, θα μπλέξει με όλον τον υπόκοσμο και θα βρεθεί αντιμέτωπος με τον αρχιμαφιόζο Κρίστο (ελληνικής καταγωγής, παρακαλώ). Και εκεί που θα φτάσει ένα βήμα από την επιτυχία, η στραβή θα γίνει και θα βρεθεί κυνηγημένος... από τους πάντες.

Μέσα σε 90 και κάτι λεπτά ξετυλίγεται το κουβάρι της ζωής του μικροαπατεώνα που υποδύεται ο Richard Widmark (στην καλύτερη ίσως ερμηνεία της ζωής του), της μεγάλης «δουλειάς» που προσπαθεί να φέρει εις πέρας με όλα τα ψέματα που μπορεί να σκαρφιστεί, εμπλέκοντας τους πάντες. Όλα αυτά μέσα από την κάμερα του Jules Dassin και με φόντο την νυχτερινή ζωή και τον υπόκοσμο του Λονδίνου. Η νύχτα και η πόλη είναι μια σκοτεινή και απαισιόδοξη ταινία για τους καταφρονημένους ανθρώπους του περιθωρίου, γι`αυτούς που ζουν για το σήμερα, χωρίς να υπολογίζουν κανέναν και τίποτα. Είναι η ταινία που σκηνοθέτησε ο Dassin στο Λονδίνο το 1950 εκεί όπου κατέφυγε για να γλιτώσει από το «κυνήγι των μαγισσών» του γερουσιαστή Μακάρθι, λίγο καιρό πριν κάνει μια στάση στο Παρίσι και μετά εγκατασταθεί στην Ελλάδα. Αν εσείς πάντως έχετε δει και κάποια ομώνυμη ταινία με τον De Niro, σημειώστε ότι είναι το ριμέικ αυτής εδώ.

Ζήσης Μπαρτζώκας

Αυτή τη στιγμή δεν είστε συνδεδεμένος. Συνδεθείτε ή κάντε εγγραφή για να σχολιάσετε.