---

- EοΏ½οΏ½οΏ½οΏ½οΏ½οΏ½, οΏ½οΏ½οΏ½οΏ½οΏ½:

Panahi, Jafar

- οΏ½οΏ½οΏ½οΏ½οΏ½οΏ½οΏ½οΏ½οΏ½οΏ½ οΏ½οΏ½οΏ½οΏ½οΏ½:

Djaffar Benahi

- οΏ½οΏ½οΏ½οΏ½: AοΏ½οΏ½οΏ½οΏ½οΏ½
- HοΏ½οΏ½οΏ½οΏ½οΏ½οΏ½οΏ½οΏ½οΏ½ οΏ½οΏ½οΏ½οΏ½οΏ½οΏ½οΏ½οΏ½: 11 Ιουλίου 1960
- οΏ½οΏ½οΏ½οΏ½οΏ½ οΏ½οΏ½οΏ½οΏ½οΏ½οΏ½οΏ½οΏ½: Mianeh, Iran

---

- οΏ½οΏ½οΏ½οΏ½οΏ½οΏ½οΏ½οΏ½οΏ½:

Τρίτη 9 Μαΐου 2006
Jafar Panahi – «Η νεολαία θα στηρίξει τις αλλαγές»



Στην συλλογή του έχει ήδη μια Χρυσή Κάμερα των Καννών για το σκηνοθετικό ντεμπούτο του το White Balloon, μια Χρυσή Λεοπάρδαλη από το φεστιβάλ του Λοκάρνο για το The Mirror του 1997, έναν χρυσό Λέοντα του φεστιβάλ της Βενετίας για τον περιβόητο Κύκλο, που τον έκανε διάσημο σε όλο τον κόσμο, αναγκάζοντας τους κριτικούς ανά τον κόσμο να το εντάξουν στις δεκάδες της επιλογής τους για το 2000 και μια τιμητική διάκριση της επιτροπής από το τελευταίο του ταξίδι στην κρουαζέτ, με το Crimson Gold το 2003. Το ολόχρυσο παλμαρέ του Jafar Panahi, ολοκληρώθηκε φέτος με την Άρκτο που κέρδισε για την σκηνοθετική του δουλειά στο Offside, μια ταινία, στην οποία και πάλι ο Ιρανός δημιουργός καταπιάνεται με την κοινωνική ανισότητα, απόρροια των ακραίων θρησκευτικών νόμων της θεοκρατικής πατρίδας του.

Με την ευκαιρία της εβδομάδας Berlinale στην Αθήνα, μεταξύ των πολλών κι εκλεκτών καλεσμένων των διοργανωτών, ο Κύριος Panahi βρέθηκε στην χώρα μας συνοδεύοντας την τελευταία του ταινία και δίνοντας λάμψη και ιδιαίτερο χρώμα στον εκκολαπτόμενο θεσμό. Παρόλο όμως το τόσο χρυσάφι που έχει μαζέψει από τις διεθνείς βραβεύσεις, εκείνος προσήλθε στην συνάντηση μας σεμνός και συνεσταλμένος και με το βλέμμα γεμάτο ανησυχία για όσα αρνητικά συμβαίνουν το τελευταίο χρονικό διάστημα στην χώρα του.

- Κύριε Panahi, καλώς ήλθατε στην πόλη μας, που υποδέχτηκε μόλις σε μια γεμάτη αίθουσα την τελευταία σας ταινία το πολυβραβευμένο Offside. Μιλήστε μας λίγο γι αυτήν και από πού εμπνευστήκατε την ύπαρξη της?

«Στην πραγματικότητα είναι μια σύγχρονη απόδοση μιας ελληνικής, μιας δικής σας ιστορίας, του θρύλου της Καλλιπατείρας, για την οποία ενημερώθηκα, μόλις πριν από οκτώ χρόνια, με την αφορμή ενός κρίσιμου ποδοσφαιρικού αγώνα που διεξαγόταν στην Τεχεράνη, ενάντια στην Αυστραλία, όταν ανάμεσα στο θορυβώδες πλήθος εντοπίστηκαν κάποιες νεαρές κοπέλες μεταμφιεσμένες σε άντρες.»

- Όντας τόσο αυστηρό το κοινωνικό και θεσμικό σύστημα της χώρας σας με ποιον τρόπο καταφέρατε να πείσετε τις αρχές να σας υποστηρίξουν στο καινούργιο σας εγχείρημα, που το είχε σαν βασικό του θέμα?

«Στο Ιράν, προκειμένου κάποιος κινηματογραφιστής να πάρει άδεια για να γυρίσει μια ταινία, υποβάλλει υπόμνημα του τι ακριβώς πρόκειται να περιέχει το φιλμ θεματικά. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα, μετά από κάποια ιδιαίτερα περιστατικά οι αρχές αποφάσισαν να ελέγχουν την ταινία και μετά το πέρας της, ακόμη και κατά την διάρκεια των γυρισμάτων της, φιλτράροντας όλα όσα δεν τους ικανοποιούν. Εγώ επειδή είμαι γνωστός για τα φρονήματα μου από τις προηγούμενες ταινίες μου γνώριζα εκ των προτέρων πως δεν επρόκειτο να αποσπάσω άδεια και για τον λόγο αυτό με την παραγωγή αποφασίσαμε να τοποθετήσουμε στο όνομα του σκηνοθέτη, αυτό κάποιου άλλου κινηματογραφιστή. Όταν αντιλήφθησαν οι αρχές το τι πραγματικά συνέβαινε και ποιος είναι αυτός που στην ουσία κάνει την ταινία, ήταν πολύ αργά. Τα γυρίσματα είχαν μόλις πέντε ημέρες για να ολοκληρωθούν, κατόπιν με τους συνεργάτες μου περάσαμε τις μήτρες στην Γαλλία όπου έγινε η τελική επεξεργασία και αυτό ήταν όλο.»

- Το Περσικό κράτος δηλαδή δεν σας χρηματοδότησε στην προσπάθεια σας?

«Ακριβώς! Σχεδόν όλη η παραγωγή είναι χρηματοδοτούμενη από εμένα?»

- Τα πλάνα της ταινίας μοιάζουν απόλυτα ρεαλιστικά. Σαν να τραβήχτηκαν την ώρα που διεξαγόταν ο αγώνας. Και μετέπειτα τα πανηγύρια των συμπατριωτών σας για την πρόκριση, δείχνουν αληθινά.

«Μα είναι. Στην ουσία, η αρχή του φιλμ, την ώρα που ο κόσμος πλησιάζει το γήπεδο αλλά και το φινάλε με τους πανηγυρισμούς είναι κινηματογραφημένα σε πραγματικό χρόνο. Όλα τα υπόλοιπα είναι γυρισμένα σε κάποιους άλλους φυσικούς χώρους, όπου είναι προσαρμοσμένοι οι ήχοι του σταδίου. Τα γυρίσματα αυτά είχαν διάρκεια 39 ημέρες και ήταν ιδιαίτερα δύσκολα, αφού όπως αντιλαμβάνεστε οι ηθοποιοί που συμμετέχουν στο φιλμ, προκειμένου να αποδοθεί πιο ρεαλιστικά το θέμα, δεν είναι επαγγελματίες αλλά ερασιτέχνες που ήθελαν πολύ να συμμετάσχουν στην παραγωγή.»

- Αυτή η έντονη αντίδραση σας στο σύστημα δεν σας έχει προκαλέσει, εκτός της λογοκρισίας άλλα προβλήματα στην καθημερινή σας ζωή.

«Όχι. Ευτυχώς αυτό είναι ένα από τα καλά της διασημότητας.»

- Αλήθεια. Με την διανομή του Offside στην πατρίδα του, τι γίνεται? Υπάρχει περίπτωση να το δουν οι συμπατριώτες σας?

«Το φιλμ μετά από την μοναδική του προβολή προ καιρού στο φεστιβάλ της Τεχεράνης, είχε πάρει ημερομηνία για να εκδοθεί στις αίθουσες πριν από 2 εβδομάδες. Δυστυχώς τα προβλήματα με την λογοκρισία δεν του έδωσαν αυτή την ευκαιρία κι έτσι το φιλμ ακόμη αναμένει την διανομή του αν και νομίζω θα έχει την τύχη των προηγούμενων ταινιών μου. Όσο για το που μπορούν να δουν οι συμπατριώτες μου τα φιλμς μου? Μόνο μέσω των DVDs που κυκλοφορούν και μπορεί, έστω και δύσκολα κανείς να προμηθευτεί από το εξωτερικό ή κατεβάζοντας τα από το διαδίκτυο, μια μέθοδος που έχει αποκτήσει τον τελευταίο καιρό πάμπολλους οπαδούς.»

- Ουσιαστικά δηλαδή από ότι κατάλαβα, χρησιμοποιείτε τις ταινίες σας και για να ενημερώσετε τον υπόλοιπο κόσμο για τα όσα εκτός λογικής συμβαίνουν, στις σχέσεις των δύο φύλων στην χώρα σας. Όμως ενώ υπάρχει έντονος ο φόβος για το τι μπορεί να συμβεί στις κοπέλες που ρισκάρουν με την είσοδο τους στο στάδιο, δεν φτάνουμε στο σημείο να δούμε κάποιο τόσο ακραίο περιστατικό. Μήπως αυτό έγινε για να μην φτάσουμε σε ακραία δραματουργικά επίπεδα. Ή για να καλυφθούν οι απαιτήσεις των αρχών λογοκρισίας?

«Ο φόβος και ο κίνδυνος έχουν κάποια όρια. Ο φόβος για τα κορίτσια σταματά στο σημείο του να μην μπορέσουν να παρακολουθήσουν τον αγώνα. Αν θυμάστε στο Dayereh ο φόβος της κοπέλας που το έχει σκάσει από την φυλακή, είναι μην τυχόν και την συλλάβουν, εκεί το επίπεδο του φόβου είναι σαφέστατα μεγαλύτερο. Εδώ όμως δεν έχει συμβεί μια εγκληματική πράξη, όπως υπάρχει στον Κύκλο. Όσο για λογοκρισία στον εαυτό μου δεν έχω κάνει ποτέ, ούτε φοβήθηκα ποτέ εκείνους που έχουν σκοπό να την λογοκρίνουν. Ακόμη και να μην την πουλήσω την ταινία μου πουθενά ή δεν την στείλω σε κανένα φεστιβάλ, η ταινία θα είναι φτιαγμένη με τον τρόπο που εμένα θα μου αρέσει και θα θέλω. Σε αυτό που κάνω δηλαδή δεν υπάρχει κανένας φόβος ή απειλή. Αυτό που ζητώ είναι να ευχαριστώ περισσότερο τον εαυτό μου.»

- Σημαντικό στοιχείο του Offside αποτελεί η νεολαία, η οποία προσωπικά μου έδειξε πως ατενίζει το μέλλον με μεγαλύτερη αισιοδοξία. Συμβαδίζετε κι εσείς με αυτή την άποψη?

«Ναι έτσι είναι. Οι πιο ηλικιωμένοι άντρες είναι πιο προσκολλημένοι στην θρησκευτική παράδοση και στον κλασσικό τρόπο ζωής. Όταν κι εγώ ήμουν μικρότερος παρατηρούσα πως ο πατέρας μου πίστευε σε κάποια πράγματα που εγώ δεν έδινε σημασία. Το ίδιο παρατηρώ σήμερα και στα παιδιά μου, τα οποία επιζητούν διαφορετικά πράγματα από ότι εγώ, με κρίνουν έχουν τις δικές τους απόψεις, πάνω σε κάποια δικά μου παλιομοδίτικα πιστεύω, στην εμφάνιση μου, στις κινήσεις μου. Οι νέοι σίγουρα έχουν αλλάξει και αυτή είναι μια τάση που παρατηρείται σε όλον τον κόσμο, όπου η πρόοδος της τεχνολογίας έχει δώσει μια ώθηση στην διάδοση των νέων ιδεών. Όπως σας προανέφερα, αν υπάρξει για παράδειγμα ένα έργο που θα λογοκριθεί, οι νέοι γνωρίζοντας την χρήση του Ίντερνετ, θα καταφέρουν να την παρακολουθήσουν. Και σε αυτό δεν θα τους σταματήσει κανένας κωδικός ή φίλτρο που μπορεί να έχει θεσπίσει η δική μας κρατική αρχή. Ναι τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά από ότι μερικά χρόνια πριν.»

- Για τα σύννεφα του πολέμου που μαζεύονται πάνω από το Ιράν τον τελευταίο καιρό τι πιστεύετε πως μπορεί να συμβεί?

«Εκτός από κάποια μικρά οικονομικά προβλήματα που έχει προκαλέσει η στάση των αμερικάνων και του ΝΑΤΟ, στην πατρίδα μου αυτά τα σύννεφα που λέτε δεν είναι ορατά. Τα πάντα κινούνται ακόμη στους φυσιολογικούς τους ρυθμούς και ελάχιστα έχει γίνει αντιληπτό ένα τέτοιο ενδεχόμενο πολέμου. Ο κόσμος νομίζω πως ανησυχεί πολύ περισσότερο από εμάς.»

- Επειδή παρατηρώ πως ασχολείστε αρκετά με το ποδόσφαιρο, σας θυμίζω την προ οκταετίας μάχη στα γήπεδα της Γαλλίας, μεταξύ του Ιράν και των ΗΠΑ. Τότε ο φανατισμός είχε δώσει την θέση του στο αθλητικό ιδεώδες και το παιχνίδι εξελίχθηκε σε πολύ φιλικά πλαίσια. Σε μια πιθανή τέτοια περίπτωση φέτος στην Γερμανία, πιστεύετε θα συμβεί το ίδιο? Εκτιμάτε πως ένα σημαντικό δευτερεύον αντικείμενο σαν το ποδόσφαιρο μπορεί να μειώσει ή αντίστοιχα να μεγαλώσει την απόσταση μεταξύ των δύο χωρών?

«Τότε που διεξήχθη το παιχνίδι είδαμε τους παίκτες να ανταλλάσσουν λουλούδια μεταξύ τους. Φυσικά αυτό δεν σήμαινε πως δεν τα έδωσαν όλα για να κερδίσουν το ματς, γεγονός που αντιληφθήκαμε στην επίτευξη των γκολ του Ιράν, όπου οι ποδοσφαιριστές έφτασαν σε ακραία σημεία πανηγυρισμών. Πάντοτε ο πόλεμος γίνεται από τους πολιτικούς και δυστυχώς πάντοτε σε κάποιο μέρος της γης θα βρίσκεται ένας Μπους ή ένας Αχμαντινετζάντ που μπορεί να ωθήσει την χώρα σε πολεμική σύγκρουση δίχως φυσικά να ρωτήσουν τον απλό λαό. Προσωπικά πιστεύω πως αν επαναληφθεί ξανά το παιχνίδι θα γίνει στα ίδια φιλικά πλαίσια.»

Η ταινία Offside του Jafar Panahi θα προβάλλεται στις αίθουσες από την Πέμπτη 1 Ιουνίου και στην χώρα μας σε διανομή της Rosebud.

Γιώργος Ζερβόπουλος (Cineντευξη)

---

Δεν υπάρχουν ακόμη σχόλια. Στείλτε το πρώτο!

Αυτή τη στιγμή δεν είστε συνδεδεμένος. Συνδεθείτε ή κάντε εγγραφή για να σχολιάσετε.